۱۳۸۹ دی ۷, سه‌شنبه

آیا ارتباط جنسی در زمان بارداری و تولد فرزند مجاز است؟

آیا در هنگام حاملگی می توان مقاربت داشت

بسياري از خانمها در اوّلين مراقبت حاملگي شان اين سوال را مطرح مي كنند كه مقاربت و يا نزديكي در زمان حاملگي چگونه بايد باشد؟ آيا خطري براي جنين ايجاد مي كند يا نه؟ البته هر خانمي بايد اين سوالها را از ماما يا پزشك خود بپرسد ولي بطور كلي، در حاملگيهاي بدون مشكل و طبيعي، مقاربت خطري ندارد. بطور كلي درزمان بارداری هيچگونه مانعی برای نزديکی کردن زوج ها وجود ندارد مگر اينکه خانم احساس ناراحتی کند، لکه بينی داشته باشد و يا به هر دليل ديگری توسط پزشک و يا ماما ازنزديکی کردن منع شده باشد.


در صورتی که حاملگی طبيعی باشد و خانم احساس راحتی کند، نزديکی کردن زوج ها می تواند باعث دلبستگی بيشتر پدر و مادر آينده به همديگر و در آينده، به فرزندشان باشد.

حتی در مواردی که زوج نزديکی ندارند می توانند از نظر فيزيکی با هم در تماس باشند. ماساژ دادن و نوازش کردن خانم ها در دوران بارداری به آرامش فکری و عضلانی شان کمک می کند بنابر اين در نهايت فرزند شادابتری هم خواهند داشت. اين کار همچنين باعث می شود که زوج ها پس از تولد فرزندشان هم زودتر به حالت طبيعی زندگی جنسی خود برگردند.

پس از زايمان طبيعی اگر خانم احساس راحتی کند پس از چند روز نزديکی ممکن است البته اين زمان بسته به نوع زايمان و داشتن بخيه يا نداشتن آن متفاوت است. پس از سزارين اين دوره ممکن است طولانی تر باشد. سزارين جزو عمل های بزرگ به حساب می آيد و فرد بايد مراقبتهای بعد از عمل را رعايت کند.

ورزشهايی که عضله های کف لگن را تقويت می کنند می توانند برای پيش، در حين زايمان طبيعی و پس از زايمان بسيار مفيد باشند. و باعث می شوند که ماهيچه ها ی واژن در مدت کمتری به حالت طبيعی شان نزديکتر بشوند.

برخی خانمها در حين بارداری بخصوص سه ماهه اول و تا زمانی پس از زايمان بر اثر تغييرات هورمونی و جسمانی ناشی از بارداری با کاهش ميل جنسی روبرو می شوند. تعداد زيادی از خانم ها حس ميکنند ديگر به عنوان يک زن برای همسر خود جذاب نيستند. برای برگرداندن ميل جنسی خانمها اولين و مهمترين نکته اين است که آنها را مجبور به برقراری ارتباط جنسی نکنيد که نتيجه عکس دارد. دوم اينکه اگر زوج نزديکی نمی کنند تماس فيزيکی را قطع نکنند. نوازش کردن و بوسيدن بدن خانم باعث می شود که هورمونهايی که در نهايت باعث ميل جنسی می شوند از مغز ترشح بشوند. زوج ها بايد با هم در مورد نحوه نگاهداشتن تماس فيزيکی شان در حين بارداری صحبت کنند. اينکه چه کاری را بيشتردوست دارند و چه کاری را کمتر. اين کار باعث می شود که زوج به مرور شيوه خاص خودشان راشکل بدهند و از آن در طول زمان لذت ببرند.

با ورود نوزاد به زندگی زوج ها، معمولا رابطه زوجها از حالت دوطرفه بين همسران به حالت رابطه قوی بين مادر و فرزند در ميايد و يا اينکه به حالت رابطه مثلثی در ميايد که بچه در راس و پدرو مادر در خدمت اين نوزاد تازه متولد شده هستند. در هر دو حالت رابطه زوج ها شديدا تحت شعاع قرار ميگيرد. مشارکت در کارهای بچه و خانه راه حل ساده ای برای احيا کردن رابطه زوج ها است. و اينکه آقايان در نظر داشته باشند که مادرنوزاد چند هفته ای بودن کار خيلی راحتی نيست. اکثرا مادرها آنقدر خسته می شوند که حتی اگر ميل جنسی هم داشته باشند رمق ندارند که به نزديکی با شريک جنسی شان بپردازند.

در اين شرايط آقايان می تواند احساس ترد شدگی کنند و خود را کنار و کنار تر بکشند تا مسئله ريشه دار شود و يا اينکه با همدلی کردن با همسر خود نهايتا با موفقيت از اين مرحله بگذرند. تماس فيزيکی مثل بوسيدن و نوازش کردن برای ابراز علاقه زوج ها بهم نقش مهمی را در اين دوران ايفا ميکند.

برای زوج هايی که چند سالی از تولد فرزندانشان گذشته ممکن است مسائل ديگری پيش بيايد که مهمترين دليلش اين می تواند باشد که پدر و مادر وقت آزادشان را با فرزندانشان می گذرانند و هرگز فضای خصوصی ندارند تا احساساتشان را با هم در ميان بگذارند. اين مسئله به مرور باعث می شود که بينشان فاصله بيفتد.

زوج ها در هر مرحله ای از زندگی که هستند بايد با هم فضای خصوصی داشته باشند. اين کار باعث می شود که مثل يک تيم قوی در مورد زندگی خودشان و تربيت فرزنداتشان عمل کنند. اگر رابطه کلی زوج صميمی باشد، زندگی جنسی هم به طبع آن هميشه شاداب و پابرجا ميماند.

بالا رفتن سن در افرادی که از سلامت عمومی خوبی برخوردارند نبايد روی کيفيت رابطه جنسی آن ها اثر منفی داشته باشد. البته بايد يادآوری کرد که افراد بايد واقع گرا باشند وتوقعات خود را متناسب با شرايط جسمی و سنی خود تنطيم کنند.

خانم ها در دوران يائسگی تغييرات هورمونی را تجربه می کنند که ممکن است منجر به کم شدن ميل جنسی و يا خشکی واژن بشود. حالت اول با پيش نوازی و آماده سازی خانمها و در بعضی افراد با هورمون درمانی می تواند تا حد قابل توجهی حل بشود. در مورد خشکی واژن هم استفاده از مواد لغزنده کننده محلول در آب استفاده می تواند خيلی به حل مسئله کمک کند.

در مورد آقايان هم ممکن است ميل جنسی و يا نعوظ را به صورتی که در سال های پيش تجربه می کردند نداشته باشند که اين لزوما فقط بدليل افزايش سن نيست. درصورت بروز مشکل در نعوظ مراجعه به پزشک و بررسی کامل عملکرد قلب و عروق وکليه و همچنين هورمون های بدن قدم اوليه است.

نرمش های قوی کردن عضلات کف لگن بطور مرتب، می تواند کيفيت توانايی جنسی آقايان را تا حد زيادی بالا ببرد و در طول زمان حفظ کند.

در بعضی افراد هم مشکلات رابطه زناشويی است که باعث رخ دادن اين مسئله می شود که با صحبت کردن با شريک جنسی شان و يا کمک گرفتن از مشاوران خانواده و يا زوج ها ميشود به آن پرداخت.



اغلب سوالها خانمهاي باردار در اين زمينه به شرح زير مي باشند:

۱- آيا نزديكي مي تواند به جنين صدمه بزند و يا باعث سقط شود ؟

در يك حاملگي طبيعي و بدون خطر ، نزديكي نمي تواند چنين خطري ايجاد كند . جنين به خوبي توسط كيسه ي آب و ماهيچه هاي رحمي محافظت مي شود . علاوه براين يك ترشح غليظي در دهانه رحم وجود دارد و آنرا مي بندد و از انتقال عفونت به داخل رحم جلوگيري مي كند. هر چند معمولاً به خانمهايي كه سابقه ي سقط دارند توصيه مي شود كه نزديك نداشته باشند اما آماري كه اين نظريه را تاييد نمايد وجود ندارد. تقريباً ۴۰ % از اولين سقط ها را مي توان به ناهنجاريهاي ژنتيكي جنين مربوط كرد. نا رساييهاي هورموني و عفونتهاي تناسلي نيز نقش مهمي در ايجاد سقط دارند . ولي نزديكي، نقشي ندارد. اگر احياناً پس از نزديكي، سقط صورت گيرد، پدر و مادر احتمالاً خودشان راسر زنش مي كنند ولي بايد اين را بدانند كه در هر حال اين سقط صورت مي گرفت و ارتباطي يه نزديكي آنها نداشته است. شما ممكن است حركات جنين را درحين مقاربت احساس كنيد ولي اين حركات در تمام مواقع ديگر نيز وجود دارند، نگران نباشيد، حركات او نشان دهنده ناراحتي و يا خطر براي او نمي باشد .

۲- آيا مقاربت مي تواند باعث زايمان زودرس شود ؟

در صورتي كه خانمي سابقه ي زايمان زودرس دارد ، توصيه مي شود كه در صورتي كه نزديكي انجام مي شود سعي كند به اوج لذت جنسي ( ارگاسم ) نرسد. چنين حالتي در زن باعث ايجاد انقباضات جزئي در رحم مي شود. از آنجايي كه مايع مني محتوي ماده اي بنام پروستاگلاندين مي باشد و آن هم باعث تحريك انقباضات رحمي مي شود، توصيه مي شود اين مايع در واژن ريخته نشود (يا از كاندوم استفاده شود و يا همانند روش جلوگيري طبيعي، نزديكي صورت گيرد) و بطور كلي نزديكي با ملايمت بيشتري همراه باشد.

البته در كساني كه سابقه ي زايمان زودرس ندارند، اين مسائل نقشي ندارند. با اين حال توصيه مي شود در يكي دوماه آخر دقت بيشتري در اين مسائل صورت گيرد.

۳- آيا حاملگي در تمايلات جنسي زن تأ ثيري دارد؟

از نظر روحي، نگراني راجع به حاملگي و بچه و احساس اين كه اندام ازفرم عادي خارج شده مي توانداز ميزان تمايلات جنسي زن بكاهد. از نظر جسمي، درسه ماهه ي اوّل تهوع و استفراغ و خستگي و درسه ماهه آخر افزايش وزن و فرم شكم و حساسيت پستانها، افزايشات ترشحات رحمي و تكرار عفونتهاي قارچي همه مي توانند ميل جنسي زن را كاهش دهند .

البته از نظرعلمي، به علت افزايش ميزان هورمونهاي جنسي وجريان خون لگني، قاعدتاً تمايل جنسي زن باردار بيشتر مي شود.

۴- تمايلات جنسي مرد در دوران بار داري زن چگونه است ؟

مردها نيز نگرانيهايي در دوران بارداري خانمشان دارند، نگران هستند كه مبادا نزديكي به بچه صد مه اي بزند و يا باعث ناراحتي مادر شود.

برخلاف نگراني خانمها از اندام جديدشان، بسياري از آقايان از فرم جديد بدن خانمشان راضي هستند و مقاربت را نوعي نزديك تر شدن به شرايط جديد همسرشان مي دانند. البته معمولاً آقايان ملاحظه شرايط خانمشان راخواهند كرد اما اگر شوهرتان مشكلي در اين زمينه دارد حتماً با ماما يا پزشكتان مطرح كنيد.

۵- آيا نحوه ي مقاربت در حاملگي بايد تغيير كند .

با پيشرفت حاملگي قاعدتاً وضعيت عادي مقاربت برايتان مشكل تر مي شود و علاوه بر اين با بزرگ شدن رحم و جنين، خوابيدن مادر به پشت براي جنين خطرناك مي شود بنابراين توصيه مي شود كه نزديكي يه صورت خوابيدن به پهلو و يا زن بر روي مرد صورت گيرد. نكته مهم ديگر در مقاربت اينست كه حتماً بايد با ملايمت انجام شود و همچنين نوك پستان مادر تحريك نشود چرا كه تحريك نوك پستان زن باردار (چه دست زدن و چه مكيدن) مي تواند باعث ترشح نوعي هورمون شود كه مي تواند باعث انقباضات زايماني شود. البته بايد توجه كرد كه هدف از مقاربت فقط ارضاي ميل جنسي نيست بلكه مي توان تنها با آغوش گرفتن يكديگر ابراز عشق نمود.

۶- آيا اثرات حاملگي بر مقاربت پس از زايمان هم وجود دارد

نمي توان كتمان كرد كه پس از زايمان تغييرات وا ضحي در بدن زن ايجاد مي شود از جمله پستانها شل تر از سابق هستند، خطوط روي شكم و سينه و افزايش وزن نيز وجود دارد. واژن (مهبل) كه همان مجراي مقاربت نيز هست به سفتي سابق نيست و اينها همگي باعث مي شوند كه لذت نزديكي مانند قبل از بارداري نباشد (براي جلوگيري از شلي واژن بعد از زايمان بهتر است روزانه چندين مرتبه اين ورزش را انجام دهيد : ماهيچه هاي واژنتان را سفت كنيد و سپس به تدريج شل نماييد). البته اين تغييرات به مرور عادي مي شوند وهر دو شما به اين مسائل عادت مي كنيد . بيشتر پزشكان توصيه مي كنند كه تا پايان دوره ي نفاسي (۶ هفته پس از زايمان) نزديكي صورت نگيرد و قاعدتاً چون تااين دوره مقداري خونريزي و يا لكه بيني وجود دارد، هم از نظر بهداشتي و هم از نظر شرعي نيز مقاربت مسأله دارد . چون تا وقتي كه خونريزي وجود دارد نشان دهنده ي اينست كه دهانه ي رحم هنوز مقداري باز است و براي جلوگيري از عفونت بهتر است نزديكي صورت نگيرد. حداقل زمان براي دوري از مقاربت تا وقتيست كه بخيه ها جوش نخورده اند. پس از ترميم بخيه ها و رفع لكه بيني، نزديكي بلامانع است. بايد در اينجا ياد آوري كرد كه دراين زمان (دوره ي نفاسي) بهترين زمان براي تصميم جهت روش جلو گيري از بارداري مي باشد، آن را فراموش نكنيد.

ارتباط جنسی زوج ها در زمان بارداری خانم و پس از تولد فرزندانشان

من به تازگی ارتباط حفاظت نشده‎ای داشته‎ام. با وجود اينکه مايع منی خارج از واژنم ريخته شد اما پريودم عقب افتاده است آيا امکان بارداری وجود دارد؟

در ترشحی که پيش از انزال از نوک آلت مردان بيرون می‏آيد مقداری اسپرم وجود دارد. پس بله، احتمال دارد که باردار شده باشی. مردها حتماً بايد در موقع دخول کاندوم را پوشيده باشند. البته معمولاً توصيه می‎شود که کاندوم را پس از پيش‎نوازی اوليه و دقيقاً زمانی که آماده‎ی دخول هستيد بپوشيد چون ممکن است در حين ماليده شدن به اطرافِ تخت و لحاف و غيره پاره و يا آلوده شود. می‎توانی برای تست حاملگی نوارهای تست ادرار را از داروخانه بخری و يا به دکتر مراجعه کنی.

ماه پيش من ارتباط جنسی بدون پيشگيری داشتم اما پريود شده‎ام آيا هنوز احتمال حاملگی برای من وجود دارد؟

اگر گمان می‎کنی که باردار هستی تست بارداری را بده . خيلی از دختر خانم‎ها بعد از برقراری ارتباط جنسی احساس گناه می‎کنند و فکر می‎کنند که حامله هستند در صورتی‎که نيستند. البته تعداد کمی از خانم‎ها هستند که پس از باردار شدن و حتی در طول مدت بارداری هم پريود سبکی را دارند. اگر پريود بعدی‎ات دير شد حتماً تست بارداری را بده.

من و شريک جنسی‎ام ارتباط داشته‎ايم اما فقط در حد بوسيدن و بغل کردنِ هم با لباس البته او انزال هم داشته است آيا ممکن است من حامله شده باشم؟

نه، اصلاً نگران نباش. اما مراقب اين موضوع هم باش که اگر خيلی پيش بروی ممکن است کارهايی را انجام دهی که آمادگی‎اش را نداری و يا نمی‎خواهی. يا به خواست طرف مقابلت سطحی از رابطه جنسی را تجربه کنی که بعداً پشيمان بشوی. اگر خواستيد ارتباطی داشته باشيد که در حين آن احتمال برخورد اسپرم با واژن وجود داشت حتماً از شريک جنسی‎ات بخواه که کاندوم بپوشد. برای احتياط بهتر است که هر دو کاندوم تهيه کنيد و در گوشه کيفتان داشته باشيد.

من ۱۷ سالم است و می‎خواهم ارتباطم را با شريک جنسی‎ام شروع کنم. دوستانم می‎گويند که در اولين ارتباط جنسی حاملگی امکان ندارد آيا اين درست است؟

به هيچ وجه! بيشتر دخترخانم‎ها همين اشتباه را می‎کنند و بعد دچار بارداری ناخواسته و عواقب آن می‎شوند. قطعاً می‎توانی در اولين ارتباط جنسی‎ات باردار شوی. بخصوص به دليل اينکه جوان هستی بدنت آمادگی بيشتری برای بارداری دارد. پس بايد حداقل از کاندوم و بر روی آن ، از ژل اسپرم‎کش استفاده کنی. در صورتی که مايلی از قرص استفاده کنی برای اطمينان از کارکرد قرص های ضد بارداری لازم است که از ۳ ماه پيش از برقراری ارتباط جنسی مصرف مرتب آن را شروع کرده باشی.

اگر در هنگام انزال مرد، زوج در موقعيتی باشند که زن روی مرد قرار داشته باشد آيا احتمال حامگی وجود دارد؟ من شنيده‎ام که در اين حالت مايع منی بيرون ريخته و احتمال حاملگی را از بين می‎برد.

خير، اين موضوع درست نيست. در هربار انزال تعداد ۳۰۰ تا ۵۰۰ ميليون اسپرم همراه مايع منی به بدن زن وارد می‎شوند که اگر زوج از وسيله‎ی جلوگيری از بارداری استفاده نکرده باشند احتمال حاملگی خانم وجود دارد و اين به نحوه دخول بستگی ندارد. ضمناً‎ برخی افراد تصور می‎کنند که اگر مرد در وقت انزال کاندوم بپوشد احتمال باروری خانم به صفر می‎رسد. اما اين نيز درست نيست چون در هنگام دخول (پيش از انزال) قطراتی از نوک آلت مردان خارج می‎شود که غالباً حاوی اسپرم است و همان قطرات می توانند مسبب بارداری باشند. کلاً ۸۵% از خانم‎هايی که از هيچگونه وسيله‎ی جلوگيری استفاده نمی‎کنند، در عرض يکسال باردار می‎شوند. اسپرم می‎تواند در جهات مختلف جهش کند و از دهانه‎ی رحم بگذرد. اگر خانم در زمان تخمک‎گذاری باشد و اسپرم هم سالم باشد احتمال برخورد تخمک و اسپرم بالا رفته و به احتمال زياد عمل لقاح صورت می‎پذيرد. و مابقی اسپرم‎ها ممکن است از واژن به بيرون بريزند اما همان يکی کافی است. بنظر می‎رسد که شما تمايلی به باردار شدن نداريد اگر چنين است، با مراجعه به پزشک و يا درمانگاه نزديک محل سکونت خود می‎توانيد آموزش‎های لازم را برای جلوگيری از بارداری ببينيد. در ايران اگر عضو درمانگاه محل خود باشيد می‎توانيد از سهميه‎ی کاندوم رايگان استفاده کنيد.

اين سئوال ممکن است به نظرتان عجيب باشد اما من شنيده‎ام که پس از به دنيا آوردن نوزاد چنانچه عمل دوختن اپيزيوتومی انجام شود .دکتر می‎تواند در حين دوختنِ پارگی طول آن را افزايش دهد تا واژن تنگ شده و در هنگام دخول دهانه‎ی آن تنگ‎تر باشد. آيا اشتباه می‎کنم يا همچين چيزی ممکن است؟

اگر هنگام زايمان برای شما اپيزيوتومی انجام شده است، (در هنگام زايمان طبيعی چنانچه پزشک و يا مامای شما تشخيص بدهند که نوزاد فضای بيشتری برای خارج شدن احتياج دارد اقدام به بازکردن قسمت تحتانی دهانه‎ی واژن می‎کنند و پس از تولد نوزاد دوباره آن را بخيه زده و می‎دوزند ) و يا دچار پارگی واژن در طول زايمان شده‎ايد ( اين مسئله برای همه‎ی خانم‎ها پيش نمی‏آيد). علاوه بر بخيه‎هايی که برای بسته شدن اين شکاف زده می‎شود در صورت تمايل شما، پزشک يا ماما می ‎تواند يک يا دو بخيه به آن اضافه کند تا تنگی مطلوب ايجاد شود. اما فراموش نکنيد که در صورت تنگی بيش از حد واژن عمل دخول به سختی و همراه با درد انجام خواهد شد که اين مسئله با کاهش ميل جنسی که پس از زايمان در اکثر خانم‎ها اتفاق می‎افتد مزيد بر علت شده و سردی زوجين به يکديگر را سبب خواهد شد. البته با انجام ورزش‎های کِگِل يا ورزشهای عضلات کف لگن در طول مدت بارداری نيازی به زدن بخيه‎های اضافی هم نيست.
انجام ورزشهای کِگِل بطور مرتب در دوران بارداری و پس از آن کمک شايانی به آسان‎ تر نمودن عمل وضع حمل می‎کند همچنين با سفت کردن عضلات واژن دربالابردن لذت جنسی در هنگام عمل دخول، بند آمدن خونريزی، داشتن نزديکی بدون درد پس از زايمان موثر است. در برنامه ششم مفصلا در اين مورد توضيح خواهم داد.

شنيده‎ام که اگر در وان آب داغ و يا در زير دوش آب داغ نزديکی کنيم، به‎ دليل گرمای آب اسپرم‎ها کشته می‎شوند و احتمال حاملگی وجود ندارد، نتوانستم باور کنم و بهتر ديدم که از شما سئوال کنم،

خير، نزديکی کردن در وان حمام، زير دوش، در استخر، هم می‎تواند منجر به حاملگی شود و هم انتقال يافتن امراض مقاربتی.دستگاه تناسلیِ خارجیِ مردان از يک آلت و کيسه‎ی بيضه‎ها ( حاوی دو بيضه) تشکيل شده است . کار کيسه مذکور اين است که بيضه‎ها را در دمايی برابر با ۵ درجه خنک‎ تر از دمای بدن نگاه ‎دارد. عمل اسپرم‎سازی نسبت به تغييرات دما بسيار حساس است. در هوای گرم ماهچه‎ های کيسه‎ی بيضه‎ها شل می‎شود و در نتيجه بيضه‎ها از بدن دورتر می‎شوند و حرارت آن‎ها پايين‎تر می‎آيد. برعکس در هوای سرد، اين ماهيچه‎ها منقبض می‎شوند و بيضه‎ها اختلاف ۵ درجه‎ای خود را حفظ می‎کنند. البته نشستن در آب داغ در عملِ معمول اسپرم‎سازی اختلال ايجاد می‎کند اما برای جلوگيری از بارداری کافی نيست. برای مردانی که دچار اختلالات باروری هستند توصيه می‎شود که از نشستن در آب داغ، گرفتن سونا و اعمال مشابه خودداری کنند. بطور کلی توصيه می‎کنم برای اطمينان بيشتر هميشه از کاندوم استفاده نماييدحتی در وان!

چه زماني نبايد مقاربت انجام شود؟

درهر حال بايد مورد خودتان را با ماما يا پزشكتان مطرح كنيد چون هر يك نفر ممكن است شرايط خاص خود را داشته باشد. در صورتي كه سابقه سقط و يا زايمان زودرس داريد ويا پس از مقاربت علايم غيرعادي داريد حتماً اطلاع دهيد .

درشرايط زير مقاربت ممنوع است :

جفت سر راهي (قرار گرفتن جفت در قسمت پايين رحم)

دهانه رحم نارسا

دهانه رحم باز شده

كيسه آب باز شده

درد و انقباض

خونريزي رحمي

هنگامي كه وضعيت راحتي نمي توانيد پيدا كنيد

وجود ضايعات هرپسي (مانند تبخال) برروي دستگاه تناسلي زن ويا مرد

۱۳۸۹ دی ۵, یکشنبه

چاقی و لاغری

چاقي و افزايش وزن:

امروزه به عنوان يكي از بزرگترين معضلات سلامتي گريبانگير تعداد زيادي از ابناي بشر گشته است. ابتلا به اين بيماري ميتواند داراي علل متفاوتي باشد نظير دريافت زياده از حد انرژي و بدغذايي وكم كاري بعضي از غدد نظير غده تيروئيد و يا غدد جنسي نر و يا هيپوفيز, كم تحركي ناشي از پيشرفت تكنولوژي و پشت ميز نشيني,اختلال در عملكرد سيستم كنترل اشتها و تغييرات هورموني بعد از سن بلوغ و يائسگي .
چاقي ميتواند زمينه ساز ابتلا به بعضي از بيماري ها نظير افزايش قند و يا چربيها و كلسترول خون و افزايش قشار خون و دردهاي مفصلي گردد. همچنين مشخص شده است كه ميزان شيوع سيروز كبدي, بيماري هاي قلب و عروق, سنگهاي صفراوي و كليوي و انواع سرطانها در افراد چاق بيش از ديگر افراد است.
روي ديگر اين سكه لاغري مفرط است كه ميتواند از عوارض سوتغذيه مزمن و يا بيماري هاي گوارشي يا اختلال در كار بعضي از غذذ درون ريز و ... باشد.
افزايش چربي در ناحيه شكم خطر ابتلا به حملات قلبي و ديابت را براي شما افزايش ميدهد. هنگامي كه شما بيشتر از حد نيازتان انرژي دريافت ميكنيد كبدتان آنرا بصورت چربي در بدنتان ذخيره مينمايد. سلولهاي چربي شكم و باسن با هم تفاوت دارند. خوني كه در بافت شكم وجود دارد به كبد ميرود در صورتيكه خوني كه در بافت باسن وجود دارد به جريان خون كلي وارد ميگردد. كساني كه چربيهايشان در بافت شكمشان ذخيره ميگردد بواسطه اينكه كبدشان بايد چربي اضافي را از جريان خون بردارد و همچنين بواسطه اينكه بافت خود كبدي از چربي انباشته ميشود نميتواند به خوبي بافت كبدي كساني كه چربي هاي بدنشان در ناحيه باسن شان تجمع مي يابد انسولين اضافي را از خون بردارند.
كساني كه چربي بدنشان در ناحيه شكمي تجمع ميشود اصطلاحا سيب و كساني كه چربي بدنشان بيشتر در ناحيه باسنشان تجمع مي يابد اصطلاحا گلابي ناميده ميشوند. سيب ها داراي سطح بالاتري از انسولين و قند خون ميباشند كه اين امر باعث افزايش سطح LDL يا چربي بد كه سهم عمده اي در ايجاد حملات قلبي دارد ميشود و سطح HDLيا چربي خوب كه درجلوگيري از حملات قلبي نقش موثري دارد را كاهش ميدهد
محروميت و محدوديت غذايي
تحقيقات ادره كل دارو و غذاي آمريكا بر روي موشها نشان داد كه محدود كردن ميزان غذاي موشها مقداري به عمر آنها مي افزايد. موشهاي آزمايشگاهي كه رژيم غذايي متعادلشان را دريافت كردند ده درصد بيشتر از موشهايي كه غذاي زياد دريافت كردند عمر كردند.همچنين اين موشها بيشتر از موشهايي كه تحت رژيم هاي سخت غذايي قرار داشتند عمر نمودند.
اين موشها داراي بدن و كبد و طحال و پروستاتي كوچكتر و طول بدن كمتري بودند اما اندازه كاسه سر و مغز و دستگاه توليد مثلي شان متعادل بود.
در اين گزارش به اين نكته اشاره شده است كه اكثر انسانها حتي هنگامي كه سير هستند به پرخوري ادامه ميدهند كه اين امر ميتواند برايشان خطرناك باشد. متناسب نمودن ميزان دريافت غذا ميتواند منجر به طول عمر بشود اما به اين نكته هم توجه داشته باشيد كه محدوديت غذايي در حدي كه بيش از ده درصد كمتر از نياز بدنمان غذا مصرف نماييم در طولاني مدت ميتواند منجر به از از دست دادن و اتمام منابع مواد مغذي بدنمان و نهايتا كاهش طول عمرمان گردد.
بهترين راه براي كاهش اشتها و نتيجتا جلوگيري از پرخوري كاهش دادن دريافت غذاهايي است كه منجر به افزايش زياد و سريع قند خون ميشوند، غذاهايي مانند فرآورده هاي نان و شيريني و كلوچه ها و غذاهايي كه به آنهات شكر افزوده شده است. استفاده از دو وعده سالاد در روز هم ميتواند ما را در اين امر ياري نمايد
رژيم غذايي مطلق خطرناك است.
براي مدت بيش از پنجاه سال مركز سلامتي تگزاس رژيم هاي غذايي مطلق را به عنوان بهترين راه براي دستيابي به سلامتي و رهايي از چنگال بيماري ها توصيه مينمود.
هربرت شلتون مي گفت كه غذاهاي هضم نشده در داخل روده بزرگ تبديل به مواد سمي ميشوند كه اين مواد ميتوانند منجر به كاهش طول عمر و ابتلا به سرطان شوند.او به بيمارانش توصيه مي نمود براي رها سازي كولون از شر اين مواد مزاحم و فرصت استراحت دادن به اين عضو بدنشان از رژيم هاي صفر غذايي تبعيت كنند. در سال 1982 دادگاه فدرال مجبور شد كه 873000 دلار به خانواده يكي از همين بيماران كه در اثر عوارض پيروي از اين رژيم غذايي فوت كرده بود بپردازد.
اكثر افراد ميتوانند براي مدت چند روز اين رژيم غذايي را تحمل كنند اما پس از اين مدت احساس ضعف و سستي بر آنها غلبه خواهد كرد.آنها ابتدا مقداري از جربي هاي خود را از دست ميدهند . سپس بدنشان به سراغ عضلات رفته و موجب تحليل آنها ميشود كه يكي از اين دسته عضلات عضلات قلب مي باشند. رژيم غذايي طولاني مدت صفر به قدري قلب را ضعيف ميكند كه ديگر نميتواند خون را به طرف اعضاي ديگر بدن پمپ كند.
علت اكثر مرگ و ميرهاي ناشي از گرسنگي مطلق ناتواني و نارسايي قلبي ميباشد و بيشترين ركوردي كه در اين زمينه ثبت شده است 66 روز ميباشد.
اگر عملكرد روده بزرگ بتواند بگونه اي باشد كه غذا را در خود نگه ندارد و غذا بتواند سريع از ان دفع شود بدن دچار مشكل نخواهد شد. استفاده از مواد غذايي حاوي فيبر نظير سبزيها و دانه هاي كامل غلات و حبوبات و ميوه ها ميتواند روده بزرگ را در اين امر ياري نمايد.
براي لاغر شدن چقدر ورزش كنيم
مطابق تحقيقي كه دانشگاه تگزاس انجام شده است براي اينكه بتوانيد با ورزش كردن از وزن خود بكاهيد بايد تمرينات ورزشي را بطور منظم و پيگير و بسيارزياد انجام بدهيد. در اين تحقيق گروهي از مردان و زنان 16 تا 65 ساله سه بار در هفته و به مدت 20 هفته و بطور متوسط هربار 50 دقيقه بر روي دوچرخه هاي ثابت ركاب زدند.
آنها مقداري از وزن خود را از دست دادند كه البته اين مقدار به قدري نبود كه به آنها كمك كند تا از يك فرد چاق به فردي لاغر تبديل شوند. اين امر شايد كمي سردرگم كننده باشد اما شما بهتر است بدانيد كه ورزش تنها در صورتي ميتواند از وزن شما بكاهد كه در مدت زماني طولاني و بسيارجدي و سخت و به كرات- مثلا 5 بار در هفته- انجام پذيرد.
همچنين ورزشهاي آبي كمك زيادي براي لاغر شدن به شما نميكند و اين امر بدان علت است كه آب باعث كاهش درجه حرارت بدن و از بين بردن حرارت توليد شده در هنگام ورزش ميشود در حاليكه اگر ورزش در خشكي صورت بپذيرد حداقل 18 ساعت طول ميكشد كه درجه حرارت بدن به حالت عادي برگردد و چون در اين حالت بدن انرژي بيشتري را ميسوزاند لذا شخص موفق ميگردد كه به ميزان بيشتري از وزن خود بكاهد.
انجام كارهاي خانه ورزش نيست
سابق بر اين پزشكان مردم را تشويق ميكردند كه سه با در هفته و هر بار به مدت 30 دقيقه ورزش نمايند. اما در دهه اخير بسياري از محققين، پزشكان را تشويق ميكنند بجاي توصيه مردم به سه بار ورزش سخت در هفته آنها را به فعاليت هاي منظم روزانه ترغيب نمايندؤ فعاليت هايي نظير انجام امورات منزل، باغباني و آهسته دويدن. اين امر بدان علت است كه محققين فكر ميكنند مردم بيشتر ترجيح مي دهند اوقات فراغت خود را با انجام امورات منزل و فعاليت هاي سبك پر نمايند تا اينكه فعاليت هاي سنگين ورزشي انجام دهند. در حال حاضر بسياري از پزشكان فكر مي كنند اين توصيه - به خصوص براي افراد مسن- ميتواند مفيد باشد.
محققين 2300 زن بين 60 تا 79 ساله را از 50 شهر مختلف انگلستان انتخاب نمودند. مطالعه بر روي اين خانمها نشان داد زناني كه فقط كارهاي خانه و آهسته قدم زدن و باغباني انجام مي دهند از لحاظ بدني وضعيت نامطلوبي داشته و اكثرا چاق مي باشند. اما زناني كه بطور متسط 2.5 ساعت در هفته را به قدم زدن سريع و باشتاب ميپرداختند چابكتر، لاغرتر و سرحالتر از ديگران بودند. همچنين اين زنان در حال استراحت ضربان قلب آهسته تري داشتند كه اين خود ميتواند از مشخصه هاي يك قلب سالم و قوي باشد.
اثر ورزش بر بافت چربي بدن
بنظر شما كدام عامل در از بين بردن چاقي موثرتر است ورزش كردن يا رژيم درماني؟
بنظر من ورزش ميتواند به مراتب بهتر از رژيم درماني بافت چربي بدن شما را كنترل نمايد. وقتي كه ورزش ميكنيد انرژي هاي ذخيره در بدنتان را مي سوزانيد ولي هيچگاه موفق نمي شويد آنقدر بخوريد كه بتوانيد انرژي از دست رفته تان را بدست بياوريد اشتهاي شما در طول روزي كه در آن به ورزش مشغول بوده ايد افزايش چنداني نمي يابد.اما بعضي از افراد با انجام برنامه هاي ورزشي وزن خود را از دست نميدهند. اينكه أيا بتوانيد با يك برنامه ورزشي خود را لاغر كنيد يا نه؟ بستگي به نوع ورزش كردنتان دارد. اگر ميخواهيد كه بتوانيد با ورزش خودتان را لاغر كنيد بايد حداقل يكبار در هفته تمرينات سخت بدني را انجام بدهيد. أزمايشاتي كه بوسيله دانشكده پزشكي Baylor انجام گرفته است نشان داده است كه بعد از يك ورزش آرام ميزان مصرف انرژي شما چندان بالا نميرود اما پس از يك ورزش و تمرين سخت دماي بدن شما براي مدتي طولاني بالاتر از حد نرمال بوده و اين امر باعث افزايش سوخت و مصرف انرژي در بدن شما مي گردد. ورزش شديد آنچنان ماهيچه ها را خسته مي كند كه شما نميتوانيد آنرا بمدت بيش از يك هفته انجام دهيد. اگر ميخواهيد از ورزش به عنوان عاملي كه باعث كاهش وزن تان بشود استفاده نماييد حتما يك رشته ورزشي را براي خودتان انتخاب كنيد و مدت چند ماه بطور منظم در تمرينات آن حاضر شويد. وقتي كه آن ورزش را بطور كامل فراگرفتيد ميتوانيد يك يا دوبار در هفته بصورت سخت و حرفه اي به انجام آن بپردازيد. به منظور رفع خستگي حاصل از اين نوع ورزش كردن روز بعد از آنرا به كارهاي سبك مشغول شويد. باقي روزهاي هفته را با نرمش و ورزشي آرام و راحت سپري كنيد.

براي كاهش وزن از كربوهيدراتهاي تصفيه شده و چربي ها دوري كنيد
تحقيقاتي كه اخيرا در City College آمريكا انجام گرفته است نشان ميدهد كه ميزان انسولين ترشح شده بعد از صرف يك وعده غذاي چرب در افراد چاق بيشتر از افراد لاغر است و ميزان افزايش انسولين در افراد چاق و لاغر پس از خوردن يك وعده غذايي حاوي كربوهيدرات هاي تصفيه شده يكسان است. انسولين اضافي باعث ميشود كه مغز پيامهايي مبني برگرسنگي صادر نمايد و منجر به احساس گرسنگي و رياده خواري در اين افراد ميگردد.
تحقيقات بعدي نيز اين امر را اثبات كرد و نشان داد كه افرادي كه در مقابل افزايش وزن از خود مراقبت ميكنند بايد از دريافت غذاهاي چرب كه باعث افزايش انسولين در چاقها ميشود و همچنين كربوهيدراتهاي تصفيه شده كه باعث افزايش ميزان انسولين در هر دو گروه افراد چاق و لاغر مي شود خودداري كنند.اين بدان معني است كه افرادي كه سعي در كاهش وزن خود دارند بايد ميزان دريافت چربي در رژيم غذايي شان را بوسيله كاهش مصرف قسمتهاي چرب گوشتها و گوشت مرغ و فراورده هاي لبني چرب و روغنها و مارگارين ها و گوشتهاي سرخ شده و نانهاي چربي دار نظير خامه اي و ... وميزان دريافت كربوهيدراتهاي تصفيه شده رژيم غذايي شان را بوسيله محدوديت در دريافت قندهاي تصفيه شده نظير شكر و شكر افزوده شده به غذا مانند شكر موجود در كچاب ها و مربا ها و ... و فرآورده هاي شيريني پزي و كلوچه ها كاهش دهند.
تاثير تعداد وعده هاي غذايي بر روي كلسترول خون
دانشمندان به اين نتيجه رسيده اند كه تقسيم غذاي خورده شده بوسيله يك فرد به وعده هاي متعدد ميتواند باعث كاهش سطح كلسترول بد يا LDL در خون اين اقراد گردد.
اين محققين 14600 نفراز افراد بين 45 تا 75 ساله را كه تحت مطالعات مربوط به سرطان هم قرار داشتند را مورد آزمايش قرار دادند. نتايج حاصله نشان داد كساني كه روزانه 5 تا 6 وعده غذا مصرف ميكردند نسبت به كساني كه 1 تا 2 وعده غذا ميخوردند از سطح كلسترول كلي و LDL پايين تري برخوردار بودند. همچنين افرادي كه روزانه 1 تا دو وعده غذا ميخوردند هنگامي كه عادات غذايي شان را تغيير دادند تعداد وعده هاي غذايي شان را به 5 الي 6 وعده رساندند توانستنند ميزان كلسترول كل خودشان را تا 5% كاهش دهند و همچنين ميزان LDL شان هم كاهشي محسوس يافت.
آيا مصرف سويا مفيد است؟
بر كسي پوشيده نيست كه در سالهاي اخير تقريبا در تمامي محافل علمي تغذيه اي صحبت از جانشيني سويا بجاي گوشت است و عده اي از كارشناسان تغذيه و پزشكان به علت عدم وجود كلسترول در سويا و همچنين بالا بودن ميزان پروتئين موجود در اين ماده غذايي و همچنين بعضي ديگر از خواص سويا, آنرا به عنوان جانشيني مناسب براي گوشت بالاخص در بيماران قلبي و عروقي و داراي فشار خون و كلسترول بالا پيشنهاد مي نمايند.
نكته اي كه در اين زمينه نبايد از نظرتان دور بماند اين است كه سويايي كه اكنون در بازار و بصورت بسته بندي ارائه ميشود در حقيقت تفاله سوياست كه بعد از عمل روغن كشي در كارخانه هاي تهيه روغن نباتي از سويا به دست مي آيد. اين ماده غذايي به سبب از دست دادن روغن خود, هنگام پخت مقادير زيادي روغن به خود جذب ميكند كه با توجه به وجود راديكالهاي آزاد و چربي هاي ترانس در روغن هاي موجود در بازار ميتواند براي سلامتي شما مضر باشد. همچنين فراموش نكنيد كه يكي از جنبه هاي تاثير گذار سويا مربوط به اسيدهاي چرب ضروري موجود در ساختمانش است كه تقريبا بطور تمام و كمال حين عمل روغن كشي از بين ميرود. لذا اگر ميخواهيد براي حفظ سلامتي تان سويا مصرف نماييد سعي نماييد از دانه هاي روغني آن استفاده نماييد نه از دانه هاي روغن كشي شده.(1381/9/25)
آيا ماهي منبع خوبي براي چربي هاي امگا-3 است؟
انجمن قلب آمريكا يا American Heart Association توصيه مي نمايد كه در رژيم غذايي هفتگي دوبار از ماهي استفاده شود.
ماهي ها، بخصوص ماهي هاي آبهاي سرد، ماهي هاي چربي دار (با چربي زياد) نظير سالمون، ساردين، ماهي تن و ماهي قزل آلا بدن انسان را در مقابل بيماري هاي قلبي محافظت مي نمايد.
اسيدهاي چرب ضروري موجب جلوگيري از لخته شدن و چسبيدن پلاكتهاي خوني (بفرم پلاكهاي غني از كلسترول) به سطح داخلي عروق ميگردند.
اكثر حملات قلبي به علت ايجاد لخته هاي خوني در سرخرگها و سياهرگها - و جلوگيري از جريان مناسب خون در رگها- صورت مي پذيرد.
اسيدهاي چرب امگا-3 همچنين مي توانند در كاهش التهاب در بيماريهايي نظير آرتريت روماتوئيد نقش داشته باشند.
بدن تمام ماهي هاي آبهاي عميق حاوي چربي هاي امگا-3 ميباشد. بدن ميگو، خرچنگ دريايي و صدف خوراكي نيزبه اندازه ماهي آبهاي آزاد حاوي اسيدهاي چرب امگا-3 ميباشد. ماهي هاي غير پرورشي اسيد چرب امگا-3 خود را بواسطه خوردن جلبكها و پلانكتونها و ماهي هاي ديگر بدست مي‌آورند.
اگر رژيم غذايي ماهي هاي پرورشي حاوي اسيدهاي چرب امگا-3 نباشد رشد اين ماهي ها متوقف ميشود به همين علت پرورش دهندگان ماهي اين ماده مغذي را به غذاهاي ماهي مي افزايند. از اين رو ميتوان گفت كه ماهي هاي پرورشي و دريايي از لحاظ مقدار اسيد هاي چرب امگا-3 تفاوتي با هم ندارند.(بجز گربه ماهي هاي پرورشي)
براي بدست آوردن چربي هاي امگا-3 حتما مجبور نيستيد ماهي بخوريد. شما ميتواند اين ماده مغذي را با خوردن مواد غذايي نظير غلات و حبوبات كامل مانند دانه هاي سويا(روغن گيري نشده) و دانه ها و مغزها بدست آوريد. دانه هاي بذر كتان غني ترين منبع غذايي اين ماده هاي مغذي هستند.
جيوه حاصل از آلودگي هوا ، بواسطه باران وارد رودخانه ها و اقيانوس ها شده و بوسيله باكتريها به متيل جيوه تبديل ميشود و ماهي ها بواسطه خوردن جلبكها و پلانكتونها اين ماده غذايي را دريافت مي نمايند. تقريبا بدن تمام ماهي ها حاوي متيل جيوه يا Methyl Mercury ميباشد كه اين ماده شيميايي ميتواند منجر به بروز آسيب هاي عصبي بخصوص در كودكان گردد. ماهي هاي بزرگتر حاوي مقادير بيشتري از اين ماده شيميايي مي باشند.
The Food and Drug Administration يا اداره دارو و غذا توصيه مينمايد كه مادران باردار و زناني كه احتمالا باردار هستند و كودكان از غذاهاي حاوي سگ دريايي، شمشير ماهي و سفره ماهي استفاده ننمايند. استفاده از ديگر ماهي ها و نرم تنان به ميزان ذكر شده در ابتداي اين مبحث توصيه مي گردد.
آب پرتقال موجب افزايش سطح HDL خون ميشود
تحقيقاتElzbieta Kurowska از دانشگاه Ontario غربي در لندن نشان ميدهد كه نوشيدن سه ليوان آب پرتقال در روز موجب افزايش 21 درصدي سطح HDL خون ميشود. كلسترول خوب يا HDL ميتواند در جلوگيري از بروز حملات قلبي موثر باشد. تحقيقات Song- Hae Bok در انستيتو تحقيقات بيوتكنولوژي كره نشان ميدهد كه نارنگي موجب كاهش سطح كلسترول خون مي شود. البته اين بدين معني نيست كه هر كسي ميتواند روزانه سه ليوان آب پرتقال بخورد چون آب پرتقال هاي موجود در بازار حاوي مقادير زياد شكر هستند كه ميتواند براي سلامتي افرادي كه مستعد ابتلا به ديابت هستند مضر باشد.
مصرف پرتقال و نارنگي علاوه بر اينكه همان ميزان آب ميوه را در اختيار ما قرار ميدهد موجب ميشود كه بدن ما مقادير زيادي فيبر نيز دريافت دارد .
آب مركبات حاوي فلاوونوئيد هايي به نام Hesperetin و Naringenin ميباشد كه اين مواد از ساخته شدن كلسترول در كبد جلوگيري به عمل مي آورند. البته مقدار اين مواد در پوست مركبات بيش از باقي جاهاست .
رژيم غذايي پرچربي و كم خطر
كشاورزان فرانسوي و روستائيان ايتاليايي و يوناني اگر چه از رژيم غذايي پرچربي استفاده مي كنند اما شيوع بيماري هاي قلبي در ميان آنان بسيار كم است. احتمال دارد مصرف كم شراب و يا مصرف روغن زيتون موجب حفاظت افراد روستايي در مقابل حملات قلبي گردد.
شيوع كم بيماريهاي قلبي در كشاورزان يوناني و ايتاليايي بخاطر مصرف بالاي روغن زيتون- كه حاوي مقادير بالاي اسيدهاي چرب تك غير اشباعي مي باشد- است. اما اين كشاورزان اغلب مقادير زيادي سبزيجات و ميوه جات كه حاوي فوليك اسيد و پيريدوكسين ميباشد را مصرف مي نمايند. مصرف مقادير كم اين ويتامين ها به سبب افزايش سطح هموسيستئين خون و تجمع آن در جريان خون و مسدود كردن شريان هاي خوني موجب افزايش ريسك بروز حملات قلبي مي گردد. ميوه جات و سبزيجات بيشتر از روغن زيتون و شراب حاوي مواد شيميايي هستند كه موجب محافظت در مقابل بروز حملات قلبي ميشود.
فلفل حاوي كاپسائيسين (capsaicin)،مركبات حاوي كامارين (coumarins)، توت و فلفل و هويج و گوجه فرنگي حاوي فلاوينوئيد(flavinoids)، گوجه و اكثر ميوه ها حاوي ليكوپن (lycopenes)، سير و پياز حاوي اس-آلي سيستئين(S-allycysteine)، شيرين بيان حاوي تري ترپنوئيد(triterpenoids)، جو و گندم حاوي ليگنين(lignins)، كلم حاوي اندول(indoles) و ايز تيو سيانات(isothiocyanates) و لوبيا و نخود فرنگي و عدس حاوي جنيستئين(genistein) مي باشند. تحقيقات بسياري نشان داده است كه اين مواد در محافظت افراد در مقابل ابتلا به بيماري هاي قلبي نقش مهمي را ايفا مينمايند.
به عبارت ديگر مصرف زياد ميوه جات و غلات كامل و حبوبات نسبت به محدود سازي دريافت چربي نقش مهمتري را در مقابله با ريسك ابتلا به بيماري ها و حملات قلبي ايفا خواهد نمود.
كلسترول بالا باعث كاهش تستوسترون ميشود
بر اساس تحقيقاتي كه در ايتاليا انجام شد نشان داده شد كه فشار خون بالا ميتواند منجر به كاهش سطح تستوسترون و كاهش فعاليت جنسي در مردان گردد.سطح بالاي كلسترول در خون وهمچنين بالا بودن فشارخون باعث باعث سفتي رگها و در نتيجه عدم جريان مناسب و كافي خون در بيضه ها و نتيجتا آسيب به اين عضو از بدن و كاهش ترشح تستوسترون گردد. حملات و ناراحتي هاي قلبي وآترواسكلروزيس بيماريهايي است كه اين افراد را تهديد مي كند.
چون كاهش سطح تستوسترون معمولا در افراد مسن مشاهده مي شود لذا افرادي كه دچار كاهش در سطح ترشح اين هورمون ميشوند بايد تحت درمان و مراقبت رژيم غذايي قرار بگيرند
آيا سركه سيب موجب لاغري ميشود
سركه سيب موجب كاهش وزن و جلوگيري از ايجاد سرطان و سكته هاي قلبي و پايين بردن فشار خون و هرگونه فايده بهداشتي ديگري نميشود. اين ماده غذايي يك افزودني خوب براي سالاد و همچنين افزودني مورد علاقه بسياري از افراد است اما هيچ اثر دارويي ندارد. در بعضي از كتابها بيان شده است به علت حل شد، چربي ها در اسيد ها اين ماده چربي هاي اضافي بدن را از بين مي برد و به شما در كاهش وزنتان ياري خواهد رساند.
اين ماده غذايي حاوي 95% آب و تنها 5% اسيد استيك ميباشد. در شرايط آزمايشگاهي اين ماده به علت خاصيت اسيدي خود منجر به جلوگيري از رشد باكتري ها ميشود , لذا به عنوان ماده اي نگهدارنده در ساخت بسياري از ترشي ها مورد استفاده قرار مي گيرد. اما در بدن انسان اين ماده به هيچ وجه موجب از بين رفتن باكتري ها ,جلوگيري از عفونت و يا هر گونه كمك ديگر به وضعيت بهداشتي افراد نمي شود.
اسيد معده از اسيد موجود در سركه سيب بسيار قويتر است. تنها راهي كه ميتواند منجر به لاغري شما بوسيله اين ماده غذايي گردد استفاده از در تهيه سالاد و يا به همراه انواع ميوه ها است. اين امر خود موجب افزايش دريافت مواد غذايي نظير ميوه ها و انواع سبزيها است كه ميتوانند شما را در امر كاهش وزنتان ياري نمايند

تغذيه ورزشکاران

رژیم غذایی یک ورزشکار باید در یک مطلب اساسی با رژیم غذایی فرد عادی تفاوت داشته باشد . ورزشکاران علاوه بر احتیاجات زندگی روزمره ، نیاز به سوخت برای تمرین و مسابقه دارند غذا سوخت لازم برای ورزشکاران را تأمین می کند ولی اغلب ورزشکاران از سوختی که در مخازن خود میریزند غافلند . پروتئین ، چربی و کربو هیدراتها سوخت بدن ( انرژی ) شما هستند . همه غذا ها ترکیب یکسانی از نظر محتوا ندارند . همانگونه که ماشینهای مسابقه نیاز به بنزین با درجه اکتان بالا دارند. ورزشکاران نیز نیاز به مواد غذایی دارای درجه کربوهیدرات بالا دارند .

کالری

یک ورزشکار نوجوان ( به خصوص فردی که در حال رشد است ) نسبت به هر زمان دیگری از زندگی نیاز بیشتری به کالری دارد . انرژی مورد نیاز همچنین به نوع ورزش تخصصی و برنامه تمرین شما بستگی دارد . یک دختر نوجوان با جثه متوسط که دارای فعالیت متوسط و هنوز در حال رشد است به حدود 2200 کالری در روز نیاز دارد ، حال آنکه یک دختر 15 ساله با جثه کوچک که رشدش کامل شده به حدود 1800 کالری یا کمتر نیاز دارد . پسران نوجوان بالاخص نیاز بسیاری به کالری دارند . یک پسر نوجوان در حداکثر رشد ممکن است به 4000 کالری در روز احتیاج داشته باشد . میزان کالری که در ورزش نیز می سوزد متفاوت است تمرین پیش از یک فصل در یک تیم فوتبال ممکن است در روز 500 کالری یا بیشتر بسوزاند.

کربوهیدراتها

کربوهیدراتها بهترین سوخت برای ورزشکاران هستند.چرا که در مقایسه با چربی و پروتئین برای سوختن نیاز به اکسیژن کمتری دارند.در صورتی که به اندازه کافی از کربوهیدراتها استفاده کنید قادر خواهد بود شدیدتر ورزش کنید.(چه در هنگام ورزش و چه در مسابقه)

یک رژیم پر کربوهیدرات به شما اجازه میدهد که به خاطر بازسازی ذخایر کربوهیدراتی و کاهش زمان بازگشت به حالت اولیه سخت تر تمرین نمایید.رژیم غذایی در زمان تمرین به ویژه حائز اهمیت است.چرا که اگر شما قادر به تمرین شدیدتر باشید،در طی مسابقه نیز به سطوح بالاتری از کارایی می رسید.هر بادی60-50 در صد کالری مصرفی خود را از کربوهیدراتها تأمین کند.به عنوان یک ورزشکار شما حتی به مقادیر بیشتری در حد 70-60 در صد کالری مصرفی 10-6 گرم به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن نیاز خواهد داشت.در صورتی که یک ورزشکار استقامتی هستید،نیاز شما به کربوهیدرات میتواند تا 90-70 در صداز کالری مورد نیاز روزانه شما افزایش یابد.

غذاهای کم محتوا ذخایر کربوهیدرات بدن شما را کاهش خواهد داد و انرژی شما را تحلیل خواهند برد.به نحو مشابه،در صورتی که به جای کربوهیدراتها از غذاهای پرچرب و پر پروتئین استفاده کنید،نخواهید توانست انرژی مناسب برای تمرین و مسابقه مطلوب را تأمین نماید.

پروتئین

زمانیکه به عنوان منبعmaintenance انرژي بكار رود پروتئین در رشد،نگه داری و ترمیم بافتهای بدن دخالت دارد.بر خلاف کربوهیدراتها یک سوخت گرانبها و کم بازده به شمار می آید.از آن جهت گرانبها محسوب می شود که به خاطر مصرف شدن به عنوان سوخت، پروتئین نخست باید به کربوهیدرات یا چربی تبدیل شود که مستلزم صرف انرژی و تولید سموم است.شما برای دفع سموم آب را از دست می دهید که میتواند به کم آبی(دهیدراسیون) منجر شود که خطری برای ورزشکاران است.از آن جهت کم بازده است که استفاده از پروتئین به منظور تأمین انرژی با نقش اولیه پروتئین یعنی رشد،نگهداری و ترمیم بدن سازگار نیست.

از آنجا که بدن ورزشکاران کمی بیشتر در معرض آسیب و جراحت می باشد،نیاز ورزشکار به پروتئین کمی بیشتر از یک فرد غیر ورزشکار است.در صورتی که ورزشکار به برنامه های پرورش اندام و افزایش حجم عضله می پردازد،نیاز به پروتئین بیشتری دارد.برای ورزشکاران استقامتی پروتئین نقش یک باک سوختی ذخیره و به عنوان پشتیبانی کربوهیدراتها سوخت اصلی را ایفا می کند.در کتب،توصیه میشود که یک ورزشکار در حال رشد حدود5/1 گرم پروتئین به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن مصرف کند.استفاده از یک رژیم متعادل نیاز پروتئینی ورزشکار را تأمین میکند و نیازی به مکمل های پروتئینی وجود ندارد.مصرف زیاد پروتئین میتواند با افزایش ازت،اوره و آمونیوم موجب ضعف شدید گردد.در ورزشکارانی که فراورده های گوشتی و لبنی را مصرف نمی کنند یا رژیم های خاص گیاهخواری دارند ممکن است نیاز به پروتئین تأمین نشود.

به هر حال همیشه باید این 8 نکته را مد نظر قرار داد که رشد عضلانی با خوردن غذاهای پر پروتئین افزایش نمی یابد بلکه ورزش است که باعث بزرگی عضلات میگردد.

چربی

با وجود آنکه اغلب ورزشکاران تلقی نامناسبی از چربی دارند،شما باید بدانید که چربی یک ماده مغذی ضروری است و نقشهای حیاتی زیادی را ایفا می کند.

چربی پوست و بدن را تشکیل می دهد.

از طریق ساخت هورمونها بدنتان را تنظیم میکند.

به حالت عایق و محافظ برای احشای داخلی عمل میکند.

به ترمیم بافتهای آسیب دیده و جنگ با عفونت ها کمک میکند.

منبعی برای انرژی است.

چربیها راهی برای ذخیره انرژی در بدن هستند.چربیها را به عنوان یک باک ذخبره در نظر بگیرید.شما دوست دارید که سوخت ذخیره کافی داشته باشید ولی یک باک سنگین به قیمت از دست رفتن سرعت و قدرت شما تمام می شود.

ورزشکارای تقریبأ به همان اندازه افراد غیر ورزشکار به چربی نیاز دارند.ولی از آنجا که ورزشکاران به کالریهای بیشتری نیازمندند و باید نیاز مضاعف خود به کالری را از کربوهیدرتها تأمین کنند،درصد توصیه شده کالری از چربی کمتر است(25-20 درصد برای ورزشکارران در مقابل 30-20درصد برای غیرورزشکار)

به عنوان مثال یک غیر ورزشکار و یک ورزشکار ممکن است هر دو 600 کالری از چربی بدست آورند،ولی در فرد غیرورزشکار 2000 کالری و در فرد ورزشکار3000 کالری است.کربوهیدراتها و پروتئین باید 1000 کالری اضافی مورد نیاز ورزشکار را تأمین کنند.

مایعات و الکترولیتها

ورزشکاران به نوشیدن مایعات و الکترولیتهای اضافی نیاز دارند تا بدنشان را سرد نگه دارند.یک فرد بزرگسال متوسط باید در روز10- 8 لیوان مایعات مصرف نماید.نیاز شما به مایعات ممکن است در زمان بیش از یک ساعت فعالیت در گرما به دو یا حتی سه برابر افزایش بیابد حتی در روزهای خنک و فعالیت های کوتاه مدت شما باید بیشتر از یک فرد غیر ورزشکار بنوشید.

ویتامین و املاح

زمانی که انرژی بیشتری مصزف کنید،افزایش می یابد.نیاز شما به بسیاری از ویتامین های خانوادهB که به بدن در سوختن کربوهیدراتها کمک میکنند در غلات و حبوبات یافت میشود.ویتامین های B و آنهایی که به پردازش پروتئینی ها یاری میرسانند در فراورده های گوشتی و لبنی وجود دارند،بنابراین شما می توانید از طریق خوردن بیشتر این غذا با یک تیر دو نشان بزنید و افزایش نیاز خود به انرژی را رفع کنید.

ورزش و مكملهاي غذايي

بیشتر متخصصین تغذیه معتقدند که غذا بهترین منبع مواد مغذی است.در صورتی که غذاهای متنوعی از غلات،سبزیجات،میوه جات،لبنیات و گوشت مصرف کنید،به قرص های ویتامین و مواد معدنی نیاز پیدا نمی کنید.با این وجود در صورتی که نوعی بیماری یا نیازهای تغذیه ای خاصی دارید که با منابع معمول غذایی قابل رفع نیست یا اینکه اصولاً از یک نوع مواد غذایی خاص استفاده نمی کنید(مثلاً از شیر تا سایر محصولات لبنی مصرف نمی کنید). ممکن است مکمل برای شما سودمند باشد.

شزایط زیر احتمالاً نیاز به مکمل دارد:

کمبود لاکتات:افراد مبتلا به کمبود لاکتات قادر به هضم شیر و برخی فرآورده های شیر نیستند در صورتی که این افراد به اندازه کافی از سایر مواد غذایی محتوی کلسیم فراوان (نظیر اسفناج،کلم و باقلا)استفاده نکنند،مصرف یک مکمل کلسیمی مفید خواهد بود.به طور مشابه افرادی که آلرژی به شیر دارند یا از شیر و محصولات آن خوششان نمی آید نیز احتمالاً از مکمل کلسیمی سود خواهند برد.رژیم گیاهخواری،ویتامین B12،آهن،روی و مکمل های کلسیمی ممکن است مورد نیاز باشند.

کمبود ویتامین یا مواد معدنی:

در صورت تشخیص کمبود ویتامین یا یک ماده معدنی بخصوص،استفاده از مکمل در درمان این کمبود کمک کننده می باشد.

اما چگونه میتوانید بفهمید که نیازهای خاص دارید یا اینکه رژیم غذایی شما فاقد مواد مغذی کلیدی است؟

به عنوان یک ورزشکار شما از ارزیابی تغذیه ای برای بررسی عادات غذایی اخیرتان،تشخیص مواردی که به طور مناسب رعایت می کنید،برای نشان دادن راههای بهبود و شناسایی نیاز خود به مکمل ها سود خواهید برد.تجربه نشان میدهد ورزشکاران از مکملهایی استفاده میکنند که رژیم غذایی آنها بطور کامل این نیازها را تأمین نموده و در مورد مواد مغذی که کمبود دارند از مکمل مناسب استفاده نمی نمایند یک ارزیابی تغذیه ای میتواند خلاءهای تغذیه ای شما را پرکند.

بسیاری از ورزشکاران حرفه ای ادعا می کنند که از مصرف مکملها سود برده اند مع الوصف در مورد ادعای این ورزشکاران دو نکته را باید به خاطر داشت:نخست آنکه بسیاری از این ورزشکاران حرفه ای از طریق انجام فعالیت های بسیار شدید و طاقت فرسا به بدنشان فشار می آورند.ممکن است در برخی مراحل تمرین خود به مواد مغذی اضاقی نیاز داشته باشند.بسیاری از تبلیغاتی که رای مکمل ها میشوند،اغواکننده و فریبنده هستند و فوایدی برای آنها ذکر میشود شاید مصرف یک قرص از اینکه در روز سه لیوان شیر بنوشید و یک ظرف لوبیا بخورید،ساده تر به نظر برسد ولی مصرف مکملها یک راه حل ساده نیست.قسمت دشوار در ارزیابی دعوی سازندگان مکمل این است که بر خلاف داروها و مواد غذایی لازم نیست که سازندگان مکمل به طور قانونی بی خطر بودن یا موثر بودن مصرف آنها را اثبات نمایند.این بدان معنی است که شما به عنوان یک مصرف کننده باید در اینکه از مکمل استفاده کنید یا خیر،بسیار محتاط باشید قبل از مصرف یک مکمل غذایی،به سوالات زیر پاسخ دهید:

آیا مصرف مكملها قانونی است؟

بسیاری از مواد موجود در مکملهای غذایی برای ورزشکاران شرکت کننده در مسابقات ممنوع بوده و جزو موارد دوپینگ محسوب میشوند.بنابراین مراقب باشید که اشتباهاً از مکملی استفاده نکنید که باعث محرومیت شما از ورزش شود و برچسب روی مکمل را با دقت مطالعه کنید تا بدانید واقعاً چه چیزی در این مکمل وجود دارد.

آیا مصرف مكملهاي غذايي بی خطر است؟

بعضی مکملهای غذایی(حتی مواد مغذی آلی)در صورتی که بیش از حد توصیه شده دریافت شوند،دارای عوارض سمی خواهند بود.سایر مواد نیز ممکن است باعث عدم تعادل و کمبود شوند که به چگونگی تداخل عمل آنها با سایر مواد مغذی در بدن بستگی دارد.بر خلاف داروها،مکملهای غذایی قبل از اقدام به فروش تحت آزمونهای امنیتی وسیع قرارنمي گیرند لذا احتمال بروز عوارض پيش بيني نشده در آنها وجود دارد .

یک نمونه از مکمل گیاهی وجود دارد که میتوانند عوارضی جانبی خطرناکی داشته باشد و 20 مورد مرگ در اثر مصرف آن گزارش شده است.

آیا مصرف مكملهاي غذايي موثر است؟

به منظور تعیین اثربخشی یک ماده غذایی،مطالعات کیفی زیادی مورد نیاز هستند.یک مطالعه منفرد روی تعداد کمی از افراد کافی نیست. لذا بدرستي به اين سوال نمي توان پاسخ داد .

آیا مصرف مكمل براي ورزشكاران ضروري است ؟

با وجودی که مکمل ممکن است قانونی،بی خطر و موثر باشد(به عنوان بهبود دهنده کارآیی)لازم است تعیین کنید که آیا واقعاً به آن نیاز دارید.به عنوان مثال در بسیاری از دوندگان مسافتهای طولانی زن ذخایر آهن پایین است و میتوانند از مکمل آهن بهره ببرند،ولی در صورتی که ذخایر شما طبیعی باشند،این مکمل برای شما ضروری نمیباشد.کراتین ممکن است برای ورزشکاران درگیر در ورزشهای قدرتی تا حدی ارزشمند باشد ولی در صورتی که یک ورزشکار استقامتی هستید نیاز به آن ندارید و عوارض جانبی احتمالی آن توجیه پذیر نیست.این مطلب را همیشه در نظر داشته باشید که هیچ رژیم غذایی وجود ندارد که موجب قهرمانی یک ورزشکار عادی گردد.فقط رژیم غذایی صحیح و منطقی،شرایط را برای حداکثر آمادگی جسمانی و انجام مطلوبی فعالیت مهیا میکند.

نقش آب در ورزشكاران

نقش آب در بدن

شما بدون غذا چند هفته،بدون آب چند روز و بدون اکسیژن چند دقیقه میتوانید زنده بمانید،به عبارت دیگر بجز اکسیژن آب مهمترین عنصریست که در بدنمان داریم.

بدن شما از70-55 درصد آب تشکیل شده و تقریباً 90-80 درصد خون را آب تشکیل می دهد.آب تقریباً در تمام روندهای حیاتی بدن دخیل است.کمبود آب میتواند به تغییرات ذهنی و فیزیکی منجر شود.آب نقش های زیر را ایفا میکند:

با شستن سمومی که در طی زندگی عادی تولید میشود،بدن را پاک میکند.

زندگی مفاصل را تأمین میکند.

پوست را از خشکی محافظت می نماید.

هیدراسیون احشاء داخلی را حفظ میکند.

دمای بدن را کنترل مینماید.

وقتی بدن گرم میشود،آب به شکل عرق از پوست دفع میگردد.این مساله خوب است چرا که عرق از پوست شما تبخیر میشود و بدن شما سرد میشود.در واقع یک Air-Conditioner در بدن شما وجود دارد ولی برای اینکه این سیستم به کار خود ادامه دهد،نیاز به جبران آب از دست رفته بدن دارید.اگر به اندازه کافی و در حد جبران عرق از دست رفته آب ننوشید،خون غلیظ شده و جریان خون کند میشود این امر باعث میگردد که فشار بروی قلب وارد شود.در صورتی که کمبود مایع زیاد باشد،بدن شما به اندازه کافی آب برای تولید عرق ندارد.در این نقطه درجه حرارت بدن میتواند تا حد خطرناکی بالا برود.

وجود اینکه یک فرد بزرگسال با چثه متوسط در روز حدود2 لیتر آب از دست میدهد،یک ورزشکار ممکن است در ظرف یک ساعت ورزش شدید قریب به 3 لیتر آب از دست بدهد.در صورتی که این مایعات از دست رفته جایگزین نشوند،ممکن است دهیدراسیون عارض گردد.

کم آبی یا دهیدراسیون یک اثر منفی و شدید روی کارایی ورزشی دارد.در واقع حتی هیدراسیون خفیف تا حد یک درصد کاهش وزن بدن می تواند با ایجاد سرگیجه،سردرد و زمان عکس العمل کندتر باشد و میتواند بر خطر گرمازدگی بیافزاید.

در صورت عدم درمان،دهیدراسیون بدتر میشود و میتواند کشنده باشد.مراقب علایم زودرس هشداردهنده در خودتان و هم تیمی ها باشیدتا از دهیدراسیون اجتناب شود.در صورتی که هر یک از این علائم را مشاهده کردید،به مربی خود اطلاع دهید یا مراقبت طبی فوری طلب کنید.

تشنگي

سوال اینست که آیا احساس تشنگی همیشه با آغار کم آبی همراه است؟پاسخ اینست،نه همیشه.در بسیاری موارد ورزش واقعاً واکنش تشنگی را مختل میکند.به هنگام ورزش شما مقدار زیادی آب را قبل از احساس تشنگی از دست می دهید و قبل از اینکه بطور کامل کم آبی شما جبران شود احساس تشنگی از بین میرود.بنابراین برای تأمین نیازتان به آب نمی توانید به حس تشنگی اکتفا کنید.به عنوان یک ورزشکار،لازم است که بطور آگاهانه بیش از آنچه که دوست دارید آب بنوشید،مصرف کنید،بویژه زمانی که در گرما ورزش میکنید.

ميزان مصرف مايعات در ورزشكاران

بنا به همه دلایل فوق،ورزشکاران لازم است که آب یا سایر نوشابه ها را قبل،در طی و بعد از ورزش مصرف کنند.

قبل از ورزش:یک یا دو لیوان مایعات را دو ساعت قبل از مسابقه یا تمرین بیاشامید تا اطمینان حاصل کنید که بخوبی هیدراته شده اید.پانزده دقیقه قبل از شروع ورزش یک لیوان دیگر نیز بنوشید.

در طی ورزش:در طی ورزش برای جایگزینی مایعات از دست رفته و اجتناب از گرمای بیش از حد هر20- 15 دقیقه ،180-120 سی سی مایعات بنوشید،مایعات سرد بهتر است چرا که به سرعت جذب می شوند و حرارت مرکزی بدن را سریعتر پایین می آورند.

پس از ورزش:این نکته که پس از انجام ورزش به مصرف مایعات ادامه دهید حائز اهمیت است که جبران کم آبی بدن زمان میکیرد.برای اطمینان از اینکه به اندازه کافی آشامیده اید،خودتان را قبل و بعد ورزش توزین کنید.به ازای هر 5/0 کیلوگرم کاهش وزن حداقل 500 سی سی آب مصرف نمایید.این اشتباه را نکنید که وزن کاهش یافته در ورزش مربوط به چربی است،چرا که چربی بتدریج از دست میرود و در مقیاس چند روز،مشخص نخواهد شد.تقریباً تمام کاهش وزن طی ورزش از منشاً آب می باشد.

علائم و خطرات كم آبي در ورزشكاران

دهیدراسیون می تواند نسبتاً سریع عارض شود.ملی همچنین ممکن است ظرف چندین روز ورزش بدون نوشیدن مایعات کافی پدید آید.ورزشکارانی که هر روز یا دوبار در روز و بویژه در آب و هوای گرم و مرطوب بشدت ورزش میکنند ممکن است بازای ها 5/0 کیلوگرم وزنی که از دست می دهند آب نیاز داشته باشند تا تعادل آب آنها مجدداً اعاده شود.به طور معمول نباید در روز وزن شما کاهش یابد،حتی 2درصد کاهش وزن می تواند به کاهش کارآیی منجر شود و معرف دهیدراسیون خفیف باشد.

علاوه بر آب،برخی از ورزشکاران نیاز به جایگزینی الکترولیتهای سدیم و پتاسیم که در عرق از دست می روند،دارند.این امر بویژه در ورزشی که بیش از یک ساعت به طول انجامد صدق میکند.بسیاری از نوشابه های ورزشی حاوی غلظتهایی از الکترولیتها و کربوهیدراتها هستند که جذب آب را تشریع می نمایند.به علاوه الکترولیتهای موجود در نوشابه های ورزشی تشنگی را تحریک میکند،که باعث تحریک فرد به نوشیدن و جبران کم آبی میشود. نوشابه های ورزشی در ورزشکاران استقامتی و نیز افرادی که تا حد توان به طور روزانه تمرین می کنند،یا در چند مسابقه در یک روز شرکت میکنند یا دو جلسه تمرین در روز دارند بیشترین فایده را دارند.

در صورتی که ذائقه و بیزاری مانع نوشیدن مایعات مورد نیاز شماست،نوشابه را بر طریق سلیقه خود برگزینید.(انواع آبمیوه، آب ساده، آب معدنی،نوشابه های ورزشی،لیموناد)شما همچنین میتوانید از غذاهایی که آب زیادی دارند(مثل هندوانه،گوجه فرنگی،کاهو،سوپ)بیشتر استفاده کنید.با این حال آگاه باشید که نوشیدنیهای حاوی کافئین،نظیر قهوه و چای اثر متضادی دارند.کافئین نیاز بدن به ادرار کردن را افزایش میدهد و بنابراین باید در زمان اعاده مایعات از دست رفته،از مصرف آنها اجتناب نمود.به همین ترتیب مشروبات الکلی دارای اثر کاهنده آب بدن هستند.

چرا ورزشکاران همیشه در صدد کاهش وزن خود هستند؟

با تأکید امروزی بر لاغر شدن تا حد امکان،بسیاری از ورزشکاران به طور مستمر برای کاهش وزن تلاش میکنند با این حال کاهش وزن همیشه عاملی برای بهبود کارآیی ورزشی نیست.در واقع بسیاری از متخصصین تغذیه ورزشی معتقدند که به وزن بدن بیش از تأثیر واقعی آن بر کارآیی ورزشکاران اهمیت داده شده است.ورزشکاران معمولاً در پی کاهش وزن بدن به یکی از سه دلیل زیر هستند:

حضور در ورزشهای زیبا(مثل ژیمناستیک،شیرجه،اسکیت)

افزایش سرعت(مثلاً در دو،دوچرخه سواری)

رسیدن به یک رده وزنی خاص(مثل کشتی،بدنسازی)

آیا همیشه با کاهش وزن می توان بر کارآیی ورزشی افزود؟

گاهی اوقات ورزشکاران از اهداف رقابت ورزشی غافل می شوند و سعی میکنند به وزنی برسد که برای سلامت و کارآیی آنها مضر است.قبل از بحث پیرامون چگونگی کاهش بی خطر وزن،این امر حائز اهمیت است که رسیدن به وزن پایین تر همیشه بهترین راه برای بهبود کارآیی نیست.

برخی ورزشکاران این تعبیر را دارند که حداقل وزن،مطلوبترین وزن بدن است.ولی وزن بدن مطلوب در واقع وزنی است که هم سلامت و کارآیی خوب را باعث میگردد و هم بدست آوردن و حفظ آن عقلانی است.به عبارت دیگر،شما باید به وزن مطلوب خود و نه حداقل وزن برسید.

در صورتی که شما هرگز قادر به رسیدن به وزن مورد هدف نیستید،پس هدف شما احتمالاً واقعگرایانه نبوده است و باید در آن تجدید نظر شود.تقلا برای رسیدن به یک وزن هدف غیر واقعی میتواند باعث بروز مقادیر زیادی استرس هیجانی و فیزیکی شده و حواس شما را از برنامه تمرینی خودتان پرت کند و باعث شود که به خاطر عادات غذایی نامتعادل به کارآیی شما لطمه بخورد.

حداقل میزان چربی بدن در ورزشکاران مرد و زن تا چه اندازه میباشد؟

اینچنین توصیه میشود که در ورزشکاران مرد نباید درصد چربی بدن زیر 7- 5 درصد و در ورزشکاران زن زیر14 درصد وزن بدن برسد.

پیش از تصمیم به انجام یک برنامه کاهش وزن کمی زمان صرف کنید که چرا میخواهید وزن خود را کاهش دهید و از راهنمایی یک متخصص کار آزموده بهره مند شوید.

میزان مطلوب کاهش وزن در هر هفته چه میزان است؟

يک فرمول ساده برای کاهش وزن وجود دارد،شما لازم است که کالری بیشتری از کالری مصرفی خود بسوزانید.اگر یک برنامه ورزشی منظم دارید،باید قادر باشید از طریق کاهش ملایم در دریافت کالری خود 1-5/0 کیلوگرم را در هفته کاهش دهید(این میزان کاهش نباید از500 کالری در روز تجاوز نماید).

بهترین زمان کاهش وزن توسط ورزشکاران چه زمانی است؟

اما این مطلب را مد نظر داشته باشید که حتی کاهش جزیی در کالری دریافتی در طی دوره های تمرین سنگینی بدن شما را از مواد مغذی که برای ساخت عضله و کارآیی مطلوب شما لازم است،محروم میسازد.به همین جهت توصیه می شود که ورزشکاران وزن خود را در زمان تعطیلی مسابقات کاهش دهند تا از اثرات مضر محدودیت غذایی در طی فصل رقابت اجتناب گردد.

نقش آهن در بدن و ميزان مورد نياز آن در ورزشكاران زن و مرد چقدر است ؟

آهن چند نقش مهم در بدن شما ایفا میکند.سلولهای قرمز خون را میسازد،که حمل اکسیژن در تمام بدن را به عهده دارد،در تبدیل غذا به انرژی کمک میکند و به مبارزه با عفونتها کمک مینماید.نقش آهن در حمل اکسیژن بویژه در طی ورزش حائز اهمیت است.بدون آهن،بدن شما قادر به ساخت گلبولهای قرمز سالم و رساندن اکسیژن کافی به عضلات،مغز و سایر احشاء نمی باشد.افت محسوس در ذخایر آهن،آنمی کمبود آهن نامیده میشود. در کل زنان نسبت به مردان نیاز به آهن بیشتری دارند تا آهن از دست رفته در طی قاعدگی را جبران نمایند ولی ورزشکاران احتمالاً نیاز به آهن خیلی بیشتری نسبت به غیرورزشکاران ندارند.هرچند ابهاماتی در این مورد در تحقیقات پزشکی وجود دارد.آهن کافی را میتوان از رژیم غذایی بدست آورد. البته این امر مستلزم عادات خوب تغذیه ای است.

بزرگترین مشکل در رابطه با آهن آن است که خیلی فراوان نیست.هر 1000 کالری بطور متوسط حاوی 6 میلی گرم آهن است و زنان نیاز به 15 میلی گرم در روز دارند(مردان به 10 میلی گرم در روز نیاز دارند).در زنانی که رژیم کم کالری دارند در اغلب موارد نیاز به آهن تأمین نمیشود(از آنجا که مردان دریافت کالری بیشتر و نیاز کمتری دارند،برای آنها کمبود آهن کمتر اتفاق می افتد) تأکید بر مصرف رژیم پرکربوهیدرات و کم چربی توسط ورزشکاران در دریافت آهن پایین نقش دارد.گوشت قرم که معمولاً در ورزشکاران از مصرف آن اجتناب میشود،یکی از غنی ترین منابع آهن است.غذاهای غیرگوشتی پر کربوهیدرات محتوی آهن کمتری هستند بسیاری از ورزشکاران دانش آموز و دانشجو درصد بالایی از کالری خود را از غذاهای کم محتوا تأمین میکنند که خود بر شدت مشکل می افزاید.

علاوه بر دسترسی محدود به آهن جذب آن نیز کم است و بسته به منبع غذایی از 2 تا40درصد متغیر است.حول و حوش 35- 25 درصد آهن موجود در گوشت جذب می شود،حال آنکه تنها 20-2 درصد آهن موجود در منابع گیاهی جذب میگردد.

همانگونه که ملاحظه می کنید پاسخ به این سوال که آیا ورزشکاران زن نیاز به آهن بیشتری دارند واضح و قطعی نیست.با این وجود از آنجا که آهن یک ماده مغذی مهم برای کارآیی است،در یک ورزشکار زن در صورتی که از رژیم گیاهی استفاده میکند یا سعی در کاهش وزن دارد،احتمالاً عاقلانه این است که از یک مکمل آهن برای رفع نقص رژیم غذایی خود بهره مند شوند.

نقش كلسيم در بدن و ميزان مورد نياز آن در ورزشكاران زن و مرد چقدر است ؟

کلسیم به استخوانهای شما کمک میکند تا برای ایستادگی در مقابل استرس وزن توانایی کافی داشته باشند.در افراد سالم،در استخوانها در پاسخ به ورزش کلسیم بیشتری ذخیره میگردد و در نواحی استرس تراکم بیشتری می یابد.ورزشکاران ممکن است دچار شکستگیهای تلشی(ترک های کوچک در استخوان که اکثر اوقات در قسمت پایین ساق پاها رخ میدهند.)در اثر استرس مضاعف و یا ضعف استخوانها شوند.دریافت کلسیم ناکافی میتواند استخوانها را ضعیف سازد و باعث شود که حساسیت بیشتری به شکستگیهای تلشی پیدا کنند.در زنان ورزشکار وقتی که یک دختر به سن بلوغ میرسد و قاعدگی وی آغاز میشود،تولید استرژن در بدن او نیز نقشی در تراکم استخوانی او ایفا می کند.استروژن تولید شده به عنوان بخشی از سیکل قاعدگی ماهیانه باعث افزایش برداشت کلسیم خوراکی توسط استخوانها میشود و بدن ترتیب اثر مثبتی بر روی قدرت استخوان داشته باشد.

گاهی در زنان ورزشکار که چربی بدنی پایینی داشته و تمرینات شدیدی را انجام میدهند،قاعدگی قطع می شود یا اینکه دوره های قاعدگی بسیار بی نظم است.به این وضعیت آمنوره گفته می شود و میتواند آثار قابل ملاحظه ای بر روی تراکم استخوانی زنان برجا بگذارد.از آنجا که توقف سیکل قاعدگی همچنین به معنای کاهش تولید استروژن در بدن است،این امر می تواند باعث رسوب کلسیم کمتری در استخوانها شود.

کمبود کلسیم دارای دو اثر کوتاه مدت و دراز مدت است،اولین مشکل اینست که تراکم استخوانی پایین میتواند به شکستگی های تلشی منجر شود.آثار دراز مدت شامل پیدایش پوکی استخوان یا استئوپوروز(استخوانهای ترد و شکننده)در سالهای بعدی عمر هستند.

نیاز به کلسیم در مردان و زنان،ورزشکاران و غیرورزشکاران مشابه و به اندازه1200 میلی گرم در روز است.در صورتی که ورزشکاران کالری مورد نیاز خود را دریافت کنند،براحتی میتوانند نیاز خود را به کلسیم تأمین کنند.شیر بسیار بهتر از مکملهای کلسیم است،چرا که علاوه بر کلسیم،پروتئین،کربوهیدراتها،منیزیم،فسفر،بور و ریبوفلاوین را تأمین میکند.

در بعضی وضعیتها لازم است که ورزشکاران جایگزینی برای شیر پیدا کنند.زمانی که ورزشکاران عدم تحکل لاکتوز داشته باشند،جایگزینی آنزیمی توصیه می شود و در صورتی که موثر نبودند،غذاهای پر کلسیم نظیر اسفناج،کلم و گل کلم توصیه میگردند.در مجموع تأکید بیشتر بر روی مواد غذایی است و مکمل ها به عنوان آخرین حربه استفاده میشوند.

غذاهای قبل از مسابقه چه تأثیری بر کارآیی ورزشکار دارد؟

هیچ ماده غذایی وجود ندارد که بتوان در روز یا ساعات قبل از مسابقه مصرف نمود و بدین ترتیب عادت غذایی غلط در زمان تمرین را جبران کرد.همانگونه که رسیدن به بالاترین میزان آمادگی جسمانی ماهها زمان میبرد،رسیدن بدن به وضعیت مطلوب تغذیه ای نیز ماهها طول میکشد.تغذیه مناسب در طول زمان تمرین به شما کمک خواهد کرد که سخت تر تمرین کنید.حجم عضلات را افزایش دهید و ذخایر انرژی مورد نیاز برای بهترین کارآیی در رقابت را اندوخته نمایید.به غذای قبل از مسابقه به عنوان آخرین مرحله از رژیم غذایی زمان تمرین نگاه کنید و به یک حب جادویی که کارآیی شما را از متوسط به عالی افزایش میدهد.

آیا تغذیه قبل از مسابقات برای همه ورزشکاران یکسان است؟

اگر چه ممکن است خواهان این باشید که دقیقاً بدانید چه زمان،چه چیز و چه مقدار بخورید،ولی هیچ توصیه اختصاصی برای جمیع ورزشکاران وجود ندارد.هیچ رویه یکسانی نیست که برای همه افراد مناسب باشد.شما لازم است که خودتان پیدا کنید چه غذایی برای شما مطلوبتر است.به عنوان مثال برخی از دونده ها میتوانند ظرف یک ساعت قبل از یک مسابقه بزرگ غذا بخورند.حال آنکه سایریندر صورتی که نزدیک به فعالیت شدید غذا بخورند مبتلا به کرامپهای معده می شوند.برخی از ورزشکاران دوست دارند غذای کم حجمی بخورند تا معده و اعصاب خود را آرام کنند.تعدادی دیگر احساس ضعف و بدحالی در آنها می شود.تجربیاتی را در طی ماهها تمرین خود بدست آورید تا به بهترین برنامه و نوع غذا برای خود پی ببرید.البته این امر نیاز به آزمون و خطا دارد.بنابراین اجازه ندهید تا آخرین روزهای قبل از یک مسابقه بزرگ این تجربیات وقت شما را بگیرد.

مصرف غذای پیش از مسابقه چه زمانی صورت میگیرد؟

زمان مصرف غذای بیش از مسابقه به حجم آن و زمانی از روز که مسابقه برگزار میشود،بستگی دارد.پروتئین و چربی کندتر جذب میشوند.بنابراین غذاهای محتوی پروتئین و چربی باید زودتر از غذاهای پر کربوهیدرات مصرف گردند.هضم غذاهای پر حجم زمان زیادی طول می کشد،حال آنکه غذاهای کم حجم و مایع سریعتر هضم می شوند.

غذای قبل از مسابقه ترجیحاً باید محتوی چه موادی باشد؟

برای آنکه بهترین کارآیی را داشته باشید همچنین لازم است که بخوبی مایعات دریافت کنید.تمام وعده های غذایی قبل از مسابقه باید محتوی میزان زیادی نوشیدنی(آبمیوه،آب و نوشابه ورزشی)باشند.

بهترین برنامه غذایی مناسب براي ورزشهاي صبح و عصربرای هر ورزشکار چيست؟

مسابقاتی که صبح برگزار میشوند:به هنگام آماده شدن برای یک مسابقه در صبح،شب قبل از مسابقه غذای کاملی را که سرشار از کربوهیدراتهاست مصرف نمایید.با خوردن یک میان وعده پر کربوهیدرات به هنگام خواب غذای شب را تکمیل نمایید.صبحها به قدری زود بیدار شوید تا بتوانید یک صبحانه یا میان وعده سبک مصرف کنید.بسته به زمانی که قبل از مسابقه فرصت دارید،می توانید مقداری پروتئین و چربی در غذای خود بگنجانید.به عنوان مثال دونده ای برای مسابقه 10 صبح آماده میشود می تواند یک کاسه محتوی غلات،یک لیوان آبمیوه و موز(که حدوداً 400-300 کالری را تأمین میکند)را در ساعت 30/7 یا 8 صبح بخورد.

مسابقاتی که بعد از ظهر برگزار میشوند:یک صبحانه مفصل بخورید(به عنوان مثال کلوچه،میوه،شیر یا ماست که حدوداً700 کالری دارد.)بسته به زمان مسابقه ناهار ممکن است عبارت از یک میان وعده سبک حاوی 300 کالری(به عنوان مثال یک قطعه نان و یک تکه میوه و یا یک غذای با حجم متوسط شامل پروتئین و چربی و به میزان700-500 کالری باشد(مثال یک ساندویچ،میوه و چوب شور)

مسابقاتی که عصر برگزار میشوند:قبل از مسابقه عصر،یک صبحانه و ناهار مفصل سپس یک میان وعده پر کربوهیدرات سبک دو ساعت قبل از رقابت مصرف کنید.خوردن شام را به پایان مسابقه موکول نمایید.

تغذيه سالمندان

رابطه افزايش فشار خون با افزايش سن

تمايلات جنسي در مردان مسن

رژيم غذايي پرپروتئين و پوكي استخوان

كمبود اسيد فوليك و پاركينسون

از لحاظ تغذيه اي بسيار آسيب پذير ميباشند. از سويي به علت افزايش سن و كاهش ميزان فعاليت هاي بدني و كاهش سوخت و ساز پايه و تحليل بافتهاي بدن نيازشان به دريافت انرژي كاهش مي يابد و از سوي ديگر به علت كاهش توانايي دستگاه گوارش , هضم و جذب مواد غذايي با مشكل مواجه ميشود به اين معني كه آنها اگر بخواهند همان سيستم تغذيه اي سالهاي پيشين را حفظ نمايند بايد ميزان غذاي بيشتري مصرف نمايند يعني چاقي وعوارض ناشي از آن.

در اين ميان اتخاذ يك سيستم مناسب تغذيه اي كه علاوه برتامين نيلزهاي افراد مسن حاوي مقادير زياد انرژي نباشد و از لحاظ تغذيه اي آنها را دچار سوتغذيه ننمايد امري مهم و حياتي در افزايش طول عمر آنها خواهد بود.

رابطه افزايش فشار خون با افزايش سن

با افزايش سن فشار خون افراد نيز افزايش مي يباد. برخلاف آنچه كه پزشكان فكر ميكنند نمك و چاقي والكل نقش زيادي در ايجاد اين بيماري ندارند.

فشار خون بالا با حملات قلبي و مغزي و پيري و مرگ همراه است. تحقيقات اخير نشان داده است كه احتمالا رابطه بين افزايش سن و فشار خون ميتواند بعلت آسيبهايي باشد كه به سرخرگهاي كليه وارد شده است. فشار خون بالايي كه در نتيجه افزايش وزن و يا دريافت زياده از حد سديم ويا الكل رخ داده باشد برگشت پذير مي باشد.دريافت زياده از حد نمك موجب نگهداري آب در داخل بدن و افزايش حجم خون و به تبع آن افزايش فشار خون ميگردد كه البته همانطور كه ذكر گرديد اين حالت برگشت پذير است. در اكثر افراد دريافت زياد نمك موجب افزايش فشار خون نميشود و مصرف الكل هم براي مدت زمان كوتاهي فشار خون را بالا ميبرد.

چاقي در هر سني با افزايش فشار خون همراه است كه البته با كاهش وزن اين حالت نيز از بين ميرود.

تحقيقات اخير نشان داده است كه آسيب ديدن سلولهاي كليوي intimal fibroplasias مهمترين علت ابتلا به فشار خون در افراد مسن ميباشد. بهترين راه براي جلوگيري آسيب ديدن سلولهاي كليوي اصلاح رژيم غذايي و استفاده از ميوه ها و سبزيجات و دانه هاي كامل غلات و حبوبات و مغزها و دانه ها و خودداري از مصرف دانه هاي تصفيه شده و بدون پوسته غلات و جلوگيري از افزايش وزن ميباشد.

تستوسترون و تمايلات جنسي در مردان مسن

تحقيقاتي كه در برزيل انجام گرفته است نشان داده است كه اكثر مردان مسني كه دچار ناتواني جنسي ميگردند داراي سطحي نرمال از تستوسترون در داخل خونشان ميباشند.

هنگامي كه مردي از ناتواني جنسي شكايت ميكند تقريبا تمام دكترها براي سنجش تستوسترون برايشان آزمايش خون را تجويز مي نمايند. اما تقريبا در اكثر موارد اين ناتواني در اثر ديابت يا تصلب شرايين رخ ميدهد و فقط در موارد ناچيزي علت اين ناتواني تومورهاي مغزي و يا كمبود تستوسترون تشخيص داده مي شود. از اين رو تمام مرداني كه به نوعي دچارعدم توانايي در رسيدن به حالت نعوظ و يا نگهداري آن هستند بايد براي تعيين ميزان كلسترول و همچنين قند خون(آزمايشHBA1C) خود آزمايش بدهند. همچنين آزمايشاتي براي تشخيص سطح تستوسترون و همچنين معلوم نمودن اين امر كه آيا توموري در مغز وجود دارد يا خير؟ لازم ميباشد.

اكثر قريب به اتفاق مرداني كه به ناتواني جنسي دچار مي باشند بايد از رژيم هاي غذايي محدود از كالري و غذاهاي پر چربي وكربوهيدراتهاي تصفيه شده پيروي نمايند همچنين مصرف داروهاي كاهنده قند و كلسترول خون در مواردي لازم مينمايد.

رژيم غذايي پرپروتئين و پوكي استخوان

موسسات و شركتهاي غذايي ممكن است بخواهند شما را متقاعد كنند كه عدم مصرف مواد غذايي غني از كلسيم باعث پوكي استخوان خواهد شد. تحقيقات اخير نشان داده است كه مصرف زياد پروتئين و نوشيدن زياد نوشيدنيهاي كربوهيدراتي جزو مهمترين عوامل بروز استئوپرز است.

اگر خدا قسمت كند و عمر طولاني بدهد تقريبا تمام مردان و زنان مسن از پوكي استخوان كه يكي از عوامل مستعد كننده شكستگي استخوانها است رنج خواهند برد!!مقاله اي كه در New England Journal درج گرديده است بيان ميكند كه رژيم غذايي كم پروتئين موجب بهبود پوكي استخوان مي شود. تحقيقي ديگر نشان داده است كه گياهخواران حتي هنگامي كه از غذاهاي غني از كلسيم استفاده نمي كنند اگر رژيم غذايي شان حاوي مقادير زيادي فيتات و اكسالات -كه باعث كاهش جذب پروتئين مي گردد- باشدمعمولا از ريسك بالايي براي ابتلا به پوكي استخوان برخوردار نيستند. رژيم غذايي كم پروتئين شان آنها را در مقابل استئوپرز خفاظت مي نمود. تحقيق ديگري نشان داد كه مصرف زياد پروتئين منجر به دفع مقادير زياد كلسيم از كليه ها مي گردد. همچنين تحقيق ديگري كه در دانشگاه كاليفرنيا انجام شد نشان داد كه رژيم غذايي پرپروتئين موجب ضعف استخوانها در زنان يائسه ميگردد. تحقيقي ديگر كه در بوستون انجام شد نشان داد دختراني كه به ميزان بيشتري از نوشيدنيهاي كربوهيدراتي استفاده ميكنند استخوانهاي ضعيف تر و نازكتري نسبت به بقيه هخمسالان خود دارند.

البته اين نتايج نبايد باعث گردد گه شما از مصرف پروتئين ها خودداري كنيد. شما بايد بدنيد كه پروتين ها براي سلامتي شما مفيد هستند و فقط مقادير بالاي آنها است كه براي شما مضر است. لذا اگر رژيم غذايي تان حاوي مقادير زيادي پروتين است سعي كنيد با محدود كردن دريافت پروتئين ها رژيم غذايي تان رااصلاح كنيد.

كمبود اسيد فوليك و پاركينسون

آزمايشي كه اخيرا توسطjournal of Neurochemistry انجام گرفته است نشان ميدهد كه كمبود اسيد فوليك ميتواند منجر به پاركينسون شود.در اين روش تعدادي از موشها را بوسيله MPTP تغذيه نمودند. اين ماده يك تركيب شيميايي است كه ميتواند منجر به بروز پاركينسون گردد. مشاهده شد موشهايي كه رژيم غذايي شان حاوي اسيد فوليك بود عوارض زيادي از ابتلا به پاركينسون را از خود بروز ندادند اما گروهي كه تحت استفاده از رژيم غذايي عاري از اسيدفوليك قرار گرفتند علاوه بر عوارض زياد مشخصا دچار عدم كنترل ماهيچه اي كه مهمترين علامت ابتلا به پاركينسون است گرديدند. كمبود اين ويتامين منجر به تجمع هموسيستئين در جريان خون ميشود. اين امر منجر به آسيب به DNA در قسمت substantia nigra مغز ميشود. سلولهاي اين قسمت از مغز حاوي مقادير بالاي دوپامين هستند. كمبود دوپامين نيز منجر به بروز بيماري پاركينسون ميشود.

سبزيهاي برگ سبز، مركبات و ميوه ها، غلات كامل و حبوبات همگي از منابع مهم اين ويتامين هستند. از طرفي كمبود اين ويتامين ميتواند منجر به نقص هاي مادزادي گردد.

تغذيه مادران باردار

تغذيه خانمهای باردار

- گرسنگي در شكم مادر - قبل از بارداري

- رژيم غذايي مناسب زنان باردار - تهوع بارداري

- استفاده از همه گروههاي غذايي - املاح مهم مورد نياز در دوران بارداري


گرسنگي در شكم مادر

تحقيقاتي كه اخيرا در دانشگاه آمستردام انجام گرفته است نشان ميدهد زناني كه در سه ماهه اول بارداري شان غذاي كمي مصرف كرده اند فرزندان ضعيفي را به دنيا خواهند آورد كه در دوران بزرگسالي خود داراي ريسك فاكتور بالاتري از ابتلا به حملات و ناراحتي هاي قلبي خواهند بود.

در جريان جنگ جهاني دوم و در سالهاي 1945 و 1946 كه شهر آمستردام به محاصره و اسارت دشمنان درآمد.لذا مردم آمستردام نميتوانستند بيشتر از مقدار جيره غذايي شان غذا مصرف نمايند. درنتيجه مقدار انرژي دريافتي شان از 400 كيلوكالري در روز فراتر نمي رفت.

كودكاني كه مادرانشان بعد از 13 هفته اول بارداري در معرض گرسنگي قرار گرفتند و نيزكودكاني كه در زمان قحطي به دنيا آمدند داراي ريسك فاكتورهاي بالاي ابتلا به حملات وبيماريهاي قلبي نبودند اما كودكاني كه مادرانشان در 13 هفته اول بارداري دچار قحطي شدند به طور متوسط كمتر از 2.5 كيلو وزن داشتند و سايز دور سرشان هم كمتر از حد استاندارد بود. زناني كه در دوران قحطي باردار شدند بچه هايي به دنيا آوردند كه بعدها داراي سطح بالاتري از انسولين خون بودند وچاقتر بوده و بيشتر در معرض حملات و ناراحتي هاي قلبي قرار گرفتند.

قبل از بارداري

اگر قبل از بارداري از بيماري هايي مانند ديابت و فشار خون بالا رنج مي بريد بايد بدانيد كه عدم رعايت نكات تغذيه اي كه منجر به عود كردن عوارض نامطلوب اين بيماريها ميشود به فاصله كمي قبل از بارداري و همچنين در اوايل بارداري ميتواند بر سلامتي جنين شما تاثير منفي بگذارد. اگر از داروهاي جلوگيري از بارداري استفاده ميكنيد بعد از پايان دادن به مصرف شان و همچنين در اوايل دوران بارداري با تجويز پزشكتان مي توانيد از قرص هاي مولتي ويتامين استفاده نماييد. اين قرص ها بخصوص حاوي فوليك اسيد ميباشند كه در تكامل و رشد مغري جنين شما نقش مهمي را ايفا خواهد نمود

رژيم غذايي مناسب زنان باردار

كارشناسان تغذيه توصيه هاي عمومي زير را به شما ارايه ميدهند و شما موظف خواهيد بود كه وعده ها و ميانوعده هاي غذايي تان را آنچنان تنظيم نماييد كه شامل مواد غذايي زير باشد

v نان و غلات و برنج

v ميوه ها و سبزيجات

v پنير، ماست و شير

v گوشت سفيد و قرمز، ماهي، حبوبات، تخم مرغ و دانه ها

v چربي ها و روغن ها و قند ها. اين مواد اگر چه مغذي نيستند اما ميتوانند انرژي بالايي توليد كنند. اين مواد البته بايد در مقادير پايين مصرف گردند.

همچنين توصيه ميشود بعد از برنامه ريزي در مورد رژيم هاي غذايي تان آن را به كارشناسان تغذيه نشان داده و در مورد اينكه آيا رژيم غذايي تان حاوي تمام گروههاي غذايي هست يا نه و اينكه آيا از لحاظ تغذيه اي براي شما كفايت ميكند يا خير از او راهنمايي بخواهيد.

تهوع بارداري

در دوران بارداري حتي اگر شما بسيار خوب از خودتان مراقبت نماييد و از رژيم غذايي مناسبي هم برخوردار باشيد باز هم ممكن است كه از عارضه تهوع بارداري رنج ببريد. اين عارضه معمولا در سه ماهه اول بارداري بروز مي كند. هيچ نوشدارويي براي از بين بردن تهوع صبحگاهي وجود ندارد اما توصيه هايي هست كه ميتواند شما را تخفيف علائم اين عراضه كمك نمايد.

v هر شب قبل از اينكه به رختخواب برويد و همچنين صبح ها قبل از اينكه از رختخواب برخيزيد يك تكه نان سوخاري و يا بيسكوييت نمك دار مصرف نماييد.

v تعداد وعده هاي غذايي را افزايش و مقدار آنها را كاهش دهيد.

v از خوردن غذاهاي چرب و روغن دار خودداري نماييد.

v بجاي اينكه همراه غذاها آب مصرف نماييد آنرا بين وعده هاي غذايي مصرف نماييد.

v از مصرف زياده از حد چاي و قهوه خودداري نماييد.

در مصرف غذاهاي پرادويه، كرمها و سبزيجات خيلي معطر نظير پياز زياده روي نكنيد.

استفاده از همه گروههاي غذايي
دوران بارداري ، مولد شرايط جديد زيستي و رواني براي مادر است . از جنبه هاي مختلف ، تغذيه در اين دوران از اهميت و حساسيت زيادي برخوردار است . بنابراين لازم است که مادران باردار، رژيم تغذيه اي متفاوت با شرايط عادي و متناسب با شرايط بارداري براي خود در نظر بگيرند. در اينجا، رژيم غذايي کاملي که مادران در دوران بارداري بايد رعايت کنند از نظرتان مي گذرد:
الف : انرژي براي تامين سوخت وساز بدن مادر و رشد جفت و جنين مورد نياز است . منابع تامين کننده آن ، انواع نان ، برنج ، سيب زميني ، ماکاروني و انواع روغنهاي مايع و جامد (روغن زيتون ، کره و خامه ) است البته با وجود اين که نياز به انرژي در اين دوران افزايش پيدا مي کند، بايد توجه داشت که بيش از اندازه از اين مواد مصرف نکنيم .
ب. پروتئيني که براي ساخته شدن بافتهاي بدن مادر و جنين مورد نياز است . از گوشت قرمز، گوشت سفيد، تخم مرغ ، شير، ماست و حبوبات تامين مي شود.
ج. ويتامين و املاح که براي حفظ سلامت بافتهاي جنين و مادر و انجام طبيعي فعاليت هاي بدن مورد نياز هستند.
ويتامين ها و املاح در ميوه و سبزيها وجود دارند. ويتامين هاي مهم مورد نياز دوران بارداري کدام است؟
ويتامين :A
مهمترين نقش ويتامين A ، تاثير در تشکيل سلولهاي مغز و شبکيه چشم است . ويتامين A در جگر، تخم مرغ ، لبنيات ، سبزيجات برگ سبز و زرد رنگ مانند هويج است .
ويتامين :C
ويتامين C، باعث تقويت سيستم ايمني مادر مي شود. به همين علت مصرف آن در دوران بارداري توصيه مي شود. تحقيقات نشان داده است . کمبود ويتامين Cمي تواند باعث افزايش فشارخون مادر در 3ماهه آخر بارداري شود. مهمترين منابع ويتامين C، ميوه ها بخصوص انواع مرکبات و سبزيجات است.
اسيد فوليک :

يکي از مهمترين ويتامين ها، اسيدفوليک است . نياز به اين ويتامين به دليل افزايش حجم خون مادر افزايش مي يابد. کمبود اين ويتامين در هفته هاي اول بارداري مي تواند باعث ايجاد اختلالات عصبي در جنين شود. اسيدفوليک به طور عمده در انواع سبزيهاي داراي برگ سبز تيره ، لبو، کلم و پرتقال وجود دارد.
املاح مهم مورد نياز در دوران بارداري
کلسيم به دليل نقش مهم آن در ساخت اسکلت و استخوان هاي جنين و جلوگيري از پوکي استخوان در مادر، يکي از مهمترين املاح مورد نياز در دوران بارداري است . نکته قابل توجه اين است که متاسفانه مادران به ميزان کافي از مواد غذايي حاوي کلسيم استفاده نمي کنند. کلسيم در شير ، ماست ، پنير، ماهي ساردين و کيلکا وجود دارد.

تغذيه کودکان

کودک و شیر گاو = شیر گاو چه وقت و چه اندازه
شیر مادر = شیر مادر و جلوگیری از ایجاد چاقی
بی اشتهایی کودکان = عادت بد غذایی در کودکان

كودكان قبل از سن يكسالگي نبايد شير گاو مصرف كنند. تعجب نكنيد زيرا بدن نوزادان به شير مادر- و نه شير فرآوري نشده گاو- نياز دارد و اگر مادري نميتواند بنا بر دلايلي به كودك خود شير بدهد بهتر است به دنبال شير خشك غني شده با آهن كه از شير معمولي درست شده باشد بگردد.اين به معناي اجتناب كلي از مصرف شير گاو نيست بلكه بيانگر اين لست كه مصرف شير مادر و شير هاي خشك غني از اهن در درجه اول اولويت قراردارند. به عبارت ديگر شير گاو بهترين منبع دربردارنده مواد غذايي براي نوزادان نيست.

حقيقت اين است كه در توليد شيرهاي خشك شير گاو بعنوان منبع پروتئين، چربي و كربوهيدرات استفاده ميگردد. اما مواد ديگري نيز هنگام توليد به آن افزوده مي شود.

اگر بجاي شير خشك به نوزاد شير گاو فرآوري نشده داده شود بعد از مدتي ممكن است علايم كمبود بعضي از مواد مغذي نظير آهن، اسيدهاي چرب ضروري و ويتامين E ظاهر گردد. شير گاو همچنين داراي مقادير بيش از حد لازم سديم است كه اين مقدار اصلا براي نوزاد نياز نيست. همچنين از آنجايي دستگاه گوارشي نوزاد هنوز تكامل نيافته است لذا مصرف مقادير زياد پروتئين موجب از دست دادن خون- از ناحيه روده اي معده اي- و به تبع آن كاهش ذخيره آهن در بدن نوزاد گردد. بنابراين قبل از سن يكسالگي تنها مصرف شيرهاي خشك فرآوري و غني شده ميتوانند نيازهاي تغذيه اي نوزادان را برآورده نمايد.همچنين در مورد كودكاني كه ممكن است بطور ارثي آمادگي ابتلا به آلرژي غذايي داشته باشند عدم مصرف هر نوع شيري غير از شير مادر ميتواند باعث شود كه دستگاه گوارشي آنها بخوبي تكامل يافته و احتمالا در سنين بعد ار يكسالگي بتواند بدون ابتلا به عوارض اين آلرژي از هر نوع شيرو غذايي كه تمايل دارند استفاده نمايد.

اگر چه هنوز بطور كامل اثبات نشده است اما دلايل زيادي كه وجود دارد بيان ميدارند در مورد كودكاني كه بطور ارثي استعداد ابتلا به ديابت وابسته به انسولين را دارند مصرف زودهنگام شيرهاي غير از شير مادر –قبل از يك سالگي- ميتواند يك عامل تسهيل كننده و تسريع بخش باشد. همچنين بيان ميشود كه تركيبي از استعداد ارثي و مصرف زودهنگام از شير گاو ميتواند موجب بروز ديابت كودكان گردد.

چه هنگام ميتوانيد به كودكانتان شير گاو بدهيد؟

براي اولين سال زندگي شير مادر يا شير خشك مهمترين منبع شير به شمار مي آيد. شير گاو براي اولين سال زندگي اصلا مناسب نيست اما از حدود 7 ماهگي به بعد كمي شير گاو و يا غذاهايي كه حاوي مقادير كمي شير گاو هستند ميتوانند به عنوان يك غذاي كمكي مورد استفاده قرار بگيرند.ميتوانيد شير را با غذاهاي جامد مثل پوره سيب زميني يا برنج مخلوط كنيد و يا ميتوانيد مقدار كمي شير را با ميوه هاي تازه مخلوط نماييد. با افزودن ادويه و پوره سبزيجات به شير ميتوانيد يك غذاي لذيذ و خوشمزه براي كودكتان تهيه كنيد.

شير گاو,چه وقت و چه مقدار

از چه هنگام ميتوان به كودك شير گاو داد؟ در اولين سال زندگي يك كودك شير مادر و شير هاي خشك بهتر از شير گاو تشخيص داده شده اند و شير گاو اصلا براي اين امر مناسب نيست . اما از حدود 7 ماهگي كمي شير گاو و يا غذاهايي كه حاوي مقادير بالاي شير هستند بعنوان مهمترين مكمل هاي غذايي به غذاي كودكان افزوده مي گردد.

راههاي زيادي براي آغاز استفاده از شير گاو وجود دارد مثلا ميتوانيد آنها را به پوره ها و غذاهاي كودكان- تهيه شده از غلات- استفاده نماييد. همچنين ميشود مقداري شير كامل را با ميوه هاي تازه مخلوط كرد و مصرف نمود. با تركيب نمودن كمي شير كامل و پوره سبزيجات و كمي ادويه يك غذاي عالي براي نوزادان و كودكان تهيه نمود.

هر چه سن كودكان افزايش مي يابد نگراني از كمبود كلسيم نيز افزايش مي يابد. بيش از بيست درصد از كودكان مقادير ناكافي از كلسيم را دريافت ميكنند. اين امر بدان علت است كه اكثر كودكان از نوشيدنيهايي استفاده ميكنندكه حاوي مقادير ناكافي سديم مي باشد.

سالهاي اوليه زندگي يك كودك زمان رشد و تكامل استخوانهاي اوست لذا مصرف مواد غذايي حاوي كلسيم زياد در اين سن بسيار مفيد ميباشد. در اين مورد شير يك نوشيدني خوب و مفيد است زيرا قند موجود در شير(لاكتوز) و همچنين ويتامينD موجود در آن از عواملي هستند كه موجب افزايش جذب كلسيم مي شوند.

نكات مهم در مورد شير و كودك

v شير كامل گاو را نبايد تا يكسالگي به كودكان داد.

v كودكاني كه داراي سابقه ابتلا به آلرژي و يا ديابت وابسته به انسولين نبايد تحت هيچ عنواني و به هيچ مقداري قبل از پايان يكسالگي به غير از شير مادر و شير خشك هيچ نوع ديگر از شير را مصرف نمايند.

v مصرف شير به عنوان يك غذاي مكمل تنها بعد از هفت ماهگي توصيه ميشود.

v بعد از يكسالگي دريافت مقادير كافي شير موجب ميشود كه يك منبع غني كلسيم بدست آوريد.

استفاده از شير مادر بجاي استفاده از شير خشك ميتواند موجب جلوگيري از ايجاد چاقي گردد.

به تمام مزيت هاي استفاده از شير مادر بجاي شيرخشك اين نكته را هم اضافه كنيد كه استفاده از شير مادر ميتواند موجب جلوگيري از ايجاد چاقي در سالهاي بعدي زندگي يك كودك بشود. بر طبق نتايج آزمايشي كه در مجله انجمن پزشكي آمريكا American Medical Assiciation درج شده است كودكاني كه در شش ماهه اول زندگي شان بوسيله شير مادر تغذيه شده اند در سن 14 سالگي 22% كمتر از كودكاني كه بوسيله شير خشك تغذيه شده اند به عارضه چاقي دچار ميگردند. علاوه بر اين هر چه مدت زمان شيردهي بوسيله مادر بيشتر باشد احتمال ابتلاي كودك به عارضه چاقي در سنين نوجواني كاهش مي يابد.

American Medicall Association The Gournal of


بي اشتهايي كودكان

غذا نخوردن كودكان يكي از مشكلات رايج تغذيه اي موجود در خانواده هاست سوال اين است كه والدين در مقابل اين عمل چه ميكنند ؟ تهديد و ارعاب ؟ ضرب و شتم ؟ مقايسه با ديگران ؟به زور خوراندن غذا ؟ تطميع با خوراكيهاي بي ارزش يا به اصطلاح هله هوله ؟ و ....؟كدام يك از راهها صحيح است ؟از نظر بنده هيچكدام

اگر كودكتان غذا نميخورد بايد او را نزد كارشناس تغذيه و همچنين در صورت نياز نزد روانشناس ببريد.

بنظر من اگر از كودكتان - مخصوصا اگردختر است - بخواهيد در بعضي از كارهاي بي خطر آشپزي به شما كمك كند هنگامي كه سفره را پهن كرديد به همه اعلام كنيد كه غذاي امروز را با كمك فلاني آماده كرده ايد و از اهل خانه هم بخواهيد- ولو اينكه از آشپزي شما ناراضي هستند- از غذا تعريف كنند مسلما اين برخورد باعث خواهد شد كه بچه نسبت به غذائي كه خودش تهيه كرده است رغبت نشان داده و مقدار بيشتري از آنرا بخورد.

راه ديگر اينست كه ببينيد كودكتان براي غذا خوردن چه شرايطي را براي شما در نظر ميگيرد و حتي الامكان آن را بپذيريد و فراموش نكنيد آنچه از نظرما نامعقول است شايد براي كودكتان - در آن شرايط - كاملا معقول و پذيرفتني است و قبول آن باعث بهبود وضعيت روحي كودك ميشود.

حتما قضيه ابن سينا و شاهزاده اي را كه فكر ميكرد گاو است را ميدانيد. شاهزاده به هيچ وجه غذا نميخورد و ميخواست تا قصابي را براي ذبح كردنش احضار كنند.ابن سينا در هيات قصاب نزد شاهزاده رفت و گفت،اين گاو لاغر است به او غذا بدهيد تا فربه شود.آنگاه او را قرباني خواهم كرد.آنوقت شاهزاده شروع به خوردن غذا كرد هنگامي كه كمي غذا خورد حالش بهبود يافت و سالم شد.

با كودكان هم بايد همين گونه برخورد كرد. يكي از اساتيدمان تعريف ميكرد: كودكي را براي رژيم درماني نزدش آورده بودند كه بشدت لاغر بود و به هيچوجه حاضر به خوردن غذا نميشد مگر اينكه خواسته اش را- كه از نظر خانواده غير معقول بود- عملي ميكردند. اين بچه از پدرش كه از قضا وقدر يك نظامي بوده ميخواست تا او را روي يخچال بگذارد و خودش به اتفاق همسرش(مادر بچه) دور ميز غذا خوري برقصند تا او غذايش را بخورد. خانواده از انجام اين كار طفره ميرفتند و بچه هم متقابلا از خوردن غذا سر باز ميزد.

هنگامي كه استادمان انجام اين كار را از والدين كودك طلب كرد آنها ابتدا طفره رفتند اما بعد از اصرار او قبول كردند. بعد از مدتي كودك خوب شد و به حالت عادي بازگشت.

عادت بد غذايي در كودكان

يكي از بزرگترين مشكلات در زمينه تغذيه كودكان و نونهالان, عادات بد غذايي است. علت ايجاد اين عادات و اصلاح نشدنشان چيست؟ علم فيزيك بيان ميدارد كه براي اينكه بر آيند دو نيروي همراستا و خلاف جهت صفر باشد بايد آن دو نيرو با هم برابر باشند.

يكي از نيروهاي تغذيه اي موجود در جامعه نيروي عادات بد غذايي است. علل و عوامل زيادي باعث بوجود آمدن آن ميشود از جمله اعتقادات قديمي خرافي, روزنامه ها و مجلاتي كه از افراد بي اطلاع يا كم اطلاع براي نوشتن اطلاعات تغذيه اي ياري ميگيرند و ... . نيرويي عظيم تر نيز آنها را ياري ميكند و موفق ميگرداند نيروي (( تبليغات مواد غذايي از جعبه جادويي )) و نيروي جهالت تغذيه اي ناشي از آموزش كم يا ناصحيح مسائل تغذيه اي از رسانه هاي جمعي بخصوص تلويزيون.

كافي است تلويزيونتان را روشن كنيد تا ببينيد هر ساعت چند بار برنامه هاي آن قطع ميشود و چقدر از فضاي بين برنامه اي به تبليغات تخصيص مي يابد. شايد خودتان هم توجه كرده باشيد كه قسمت عمده اين تبليغات مربوط به ميان وعده ها و كمك غذاهاست. اين مواد بر دو نوعند يا از اصل و ريشه براي سلامتي مضر تشخيص داده شده اند و يا اينكه مضر نيستند( اما مفيد هم نيستند) اما خوردن زيادتر از حد آنان باعث جلوگيري از مصرف غذاهاي اصلي و مفيد خواهد شد كه نتيجه اين امر سوتغذيه ميباشد.
بهر صورت در اين ميان هم تلويزيون با پخش اين همه تبليغات تلويزيوني و عدم ارائه برنامه هاي آموزشي تغذيه اي چه در سطح بزرگسال و چه در سطح خردسال و همچنين والديني كه اغلب براي ساكت كردن كودكان خود و يا از سر خود باز كردن شان بدون هيچ محدوديتي امكان خريد و تهيه انواع تنقلات غير سودمند و ميان وعده هاي غير لازم براي كودكان را فراهم ميكنند از سويي ديگر به نوعي در ايجاد و دامن زدن به عادات بد غذايي موثرند

تغذيه و نمک

رژيم غذايي بي نمک

قبلا لازم است توجه شود که منظور از رژيم بي نمک رژيمي است که مقدار سديم در آن کم باشد، سديم در نمک طعام، جوش شيرين، بکينگ پودر گياهي و مواد غذايي حيواني و گياهي به طور طبيعي وجود دارد. سديم در ترکيب خون و مايعات بدن انسان وجود دارد از جمله مواد ضروري براي بدن و سلامت انسان مي باشد، اما در برخي بيماريها مانند فشار حون، بيماريهاي سيروز کبدي، قلب، عروق، بيماري هاي کليه و در دوران بارداري، در بيماري هايي که موجب ورم در بيمار مي شود لازم است مقدار مصرف سديم يا به اصطلاح نمک را محدود کرد.

چه مقدار نمک بايد مصرف نمود

تحقيقات پزشکي در سال هاي اخير نشان داده اند که افراد عادي که کار بدني سنگين ندارند و زياد عرق نمي کنند اگر هنگام پخت و مصرف غذا به طور کلي نمک طعام مصرف نکنند، در صورتي که از انواع مواد خوراکي استفاده نمايند سديم دريافتي آنها کافي خواهد بود. ولي افرادي که به علت شغل، زندگي در محيط گرم، ورزش و ساير شرايط زياد عرق مي کنند لازم است مقداري نمک طعام به غذاي خود اضافه کنند، بيماراني که مبتلا به اسهال و استفراغ مي شوند نيز لازم است مقداري نمک طعام مصرف نمايند. ما در شرايط معمولي هنگام پخت غذا مقداري نمک طعام به غذاهاي خود اضافه مي کنيم که بر حسب عادت مقدار آن در خانواده هاي مختلف متفاوت است. در صورتي که لازم باشد بيماري در مصرف نمک ( سديم) پرهيز نمايد، پزشک معالج به او اين موضوع مهم را خواهد گفت، گاهي لازم است پرهيز از نمک بسيار شديد باشد و گاهي به بيمار توصيه مي شود که در مصرف افراط نکند و بلکه رعايت حد اعتدال را بنمايد، براي راهنمايي بيماران مي توان رژيم هاي را از نظر ميزان نمک سديم به سه دسته تقسيم نمود. براي سهولت انتخاب مواد خوراکي در رژيم غذايي بي نمک مواد خوراکي را مي توان بر حسب ميزان سديم دسته بندي کرد نمونه اي از اين دسته بندي را مي توان در جدول شماره (7) مشاهده نمود.

رژيم غذايي کم نمک خفيف ( 2500 تا 4500 ميلي گرم سديم ) در اين رژيم غذايي مي توان از انواع غذا و مواد خوراکي حيواني و گياهي تازه استفاده نمود و هنگام پخت غذا را مي توان مقدار کمي نمک طعام ( در حد * تا * معمول ) استفاده کرد.

ولي بايد از غذاهاي شور و تهيه شده در خارج از منزل و غذاهاي کارخانه اي مانند سوسيس، کالباس، خيار شور، چيپس، انواع کنسروهاي ماهي، گوشت، نخود فرنگي، لوبيا سبز، پنير، انواع رب هاي کارخانه اي و ساير مواد معرفي شده در ستون ( 1) شماره 7 پرهيز نمود البته اگر اين مواد در منزل تهيه شواد و در هنگام تهيه آنها از نمک طعام مختصري استفاده شود مصرف آنها اشکالي ندارد. در اين رژيم غذايي از انواع نان هاي معمولي که در تهيه آنها در حد متعارف نمک استفاده شده باشد مي توان مصرف نمود. اين رژيم غذايي براي مبتلايان به بيماريهاي خفيف کليه، قلب و عروق و مبتلايان به فشار خون خفيف توصيه مي شود.

رژيم غذايي کم نمک متوسط ( 1000 تا 2500 ميلي گرم سديم ) : در اين رژيم غذايي مي توان از انواع غذاها و مواد خوراکي و ميوه استفاده نمود. مصرف گوشت مرغ، ماهي، جگر گوشفند و شير ( مواد معرفي شده در ستون 3 جدول) در حد معول آزاد است ولي لازم است از گوشت هاي گاو، گوسفند، گوساله، تخم مرغ و جگر گاو پرهيز شود. همچنين استفاده از نمک طعام در تهيه غذاها و استفاده از نمکدان هنگام صرف غذا و مصرف غذاهاي تهيه شده در خارج از منزل و غذاهاي کارخانه اي و نان با نمک ممنوع است. اين رژيم غذايي براي مبتلايان به فشار خون، بيماريهاي کليوي، قلب و عروق و مادران باردار که مبتلا به ورم شديد هستند و در ساير بيماريهايي که ايجاد ورم مي نمايد توصيه مي شود.

رژيم غذايي کم نمک شديد يا سخت ( 500 تا 1000 ميلي گرم ) در اين رژيم غذايي مصرف غذاها و مواد خوراکي گياهي ( ستون 4 جدول ) مجاز مي باشد. مصرف مقادير کمي گوشت مرغ، ماهي و شير ( مواد ستون 3 جدول ) مجاز است. برخي از سبزيها مانند کرفس، کلم، اسفناج و کنگر نسبت به ساير سبزيها مقدار بيشتري سديم دارند. مصرف اين سبزيها نيز فقط در حد اعتدال آزاد است. نان مصرفي بايد از نوع بي نمک باشد. از مصرف تخم مرغ، گوشت هاي قرمز، غذاهاي کارخانه اي بايد پرهيز نمود. مصرف نمک طعام هنگام پخت غذا و استفاده از نمکدان هنگام صرف غذا مجاز نمي باشد. اين رژيم غذايي براي بيماران مبتلا و بيماريهاي حاد قلبي عروقي، کليوي، و بيماريهايي که با ورم زياد همراه است توصيه مي شود.

استفاده از نمکدان در موقع صرف غذا

برخي از افراد عادت دارند که قبل از شروع به خوردن غذا، به وسيله نمکدان مقداري نمک بر روي غذاي خود مي پاشند بدون اينکه غذاي خود را از نظر ميزان نمک امتحان کرده باشند، اين افراد به طور کلي به غذاهاي شور عادت کرده اند، توصيه ما اين است که تا حد امکان از اين عمل خودداري نمايند و افرادي که لازم است رژيم غذايي کم نمک داشته باشند به کلي بايد از به کار بردن نمکدان هنگام صرف غذا خودداري نمايند زيرا در استفاده از نمکدان هيچگونه کنترلي در ميزان مصرف سديم وجود ندارد.

گروههای غذايی

توصيه هاي کلي در مورد غذا خوردن

بسياري از مردم در مورد غذا خوردن با مشکلاتي مواجه هستند و غالبا در اظهار نظرهايشان در مورد غذا خوردن اشکالات و اشتباهاتي وجود دارد. براي نمونه بسياري از بيماران با مفهوم رژيم غذايي آشنا نيستند و دقيقا نمي دانند چه غذاهايي براي آنها مناسب و مفيد است. بعضي از بيماران تمايل به خوردن غذاها را ندارند و برعکس بعضي از غذاها را بيشتر دوست دارند. توجه به اين حالات از نظر تغذيه اي و درمان آنها اهميت زيادي دارد.

رژيم غذايي چه مفهومي دارد؟

همواره شنيده ايم که بعضي از غذاها براي برخي از بيماريها خوب نيستند و بيماران بايد از مصرف بعضي اغذيه خودداري نمايند يا به اصطلاح پرهيز غذايي را رعايت نمايند. اما بايد يدانيم که رعايت رژيم غذايي با پرهيز غذايي کامل نمي شود رعايت رژيم غذايي کامل داراي اين مفهوم است که بيمار از غذاهاي مناسب براي خود آگاه باشد و از اين غذاها به مقدار مناسب مصرف نمايد به صورتي که تاحد ممکن نيازهاي بدن او به مواد غذايي تامين گردد.

چه کسي بايد رژيم غذايي را مشخص کند؟

پزشک معالج نوع رژيم غذايي شما را تعيين مي کند، درک بعضي از رژيم هاي غذايي بسيار ساده است. ولي براي آشنايي و عمل به برخي از رژيم هاي غذايي لازمست از متخصص تغذيه يا پرستار کمک بگيريد.

با انواع رژيم هاي غذايي بيشتر آشنا شويم

برخي از بيماريها دوره کوتاهي دارند و عوارض و مشکلات زيادي براي بيمار ايجاد نمي کنند و احتياج به رژيم غذايي سخت و طولاني ندارند و احتمالا با وجود تب مختصر و بي اشتهايي و ساير عوارض خفيف گوارشي اين مشکلات در عوض يکي دو روز برطرف مي شوند استفاده از غذاهاي ساده و سبک، مايعات بيشتر، آب ميوه هاي شيرين، سوپ هاي کم چربي و پرهيز از غذاهاي سرخ شده در روغن به اين بيماران کمک مي کند که به سرعت بهبود يابند اما دربيماريهاي سخت و طولاني توجه به رژيم غذايي اهميت زيادي دارد. اينگونه بيماران به مدت طولاني لازمست از رژيم غذايي مناسبي استفاده نمايند. بايد توجه داشته باشيم همانطور که مصرف بعضي از مواد غذايي براي آنها مضر مي باشد، پرهيز زياد و بي مورد نيز موجب ضعف شديد بدني آنها مي شود.

در بسياري از بيماريها بيماران نياز به رعايت رژيم غذايي سخت ندارند ولي مشکلاتي مانند بي اشتهايي موجب مي شود اين بيماران به اندازه کافي غذا مصرف ننمايند و يا به علت بي اطلاعي از خواص مواد غذايي و نقش آنها در رابطه با بيماري خود، به پرهيزهاي غذايي سخت بپردازند. اينگونه بيماران احتياج به مشاوره غذايي دارند و بايد از راهنمايي متخصصين تغذيه استفاده نمايند. مطالب اين کتاب در رفع مشکلات شما کمک مي نمايد تا بتوانيد غذاهاي مورد لزوم خود را بشناسيد و روش تغذيه مناسب براي خود بيابيد.

توصيه هاي کلي در مورد غذا خوردن

در مورد رژيم غذايي خود از پزشک و متخصص تغذيه کمک بگيريد. در بخش هاي بعد به شرح مختصر بعضي از انواع رژيم هاي مي پردازيم. بسياري از بيماران احتياج به رعايت رژيم غذايي مخصوص ندارند و شايد که شما از اينگونه افراد باشيد در عين حال ممکن است با مشکلاتي در مورد غذا خوردن مواجه شويد. لذا به توصيه هاي کلي در مورد غذا خوردن توجه نماييد.

براي غذا خوردن از فرصت استفاده نماييد

توجه داشته باشيد چيزي که امروز براي شما جالب نيست و تمايلي نسبت به آن نداريد، فردا براي شما ارزش پيدا خواهد کرد. سعي کنيد براي غذا خوردن از فرصت هاي مناسب استفاده نماييد و مواقعي که احساس سلامت و راحتي مي کنيد خوب غذا بخوريد. هر ساعت از روز که اشتها داريد غذا بخوريد هر چند که آن ساعت زمان خوردن غذا نباشد. توجه داشته باشيد که تغذيه با مواد مغذي اهميت زيادي دارد، زيرا مواد مغذي مانند پروتئين، ويتامين ها و مواد معدني ضروري مي تواند در بدن شما ذخيره شوند و در روزهاي بعد مورد استفاده قرار گيرند.

براي حل مشکلات تغذيه اي خود از افراد مطلع کمک بگيريد در صورتي که در بيمارستان بستري شديد، موقعيت مناسبي است، براي رفع مشکلات تغذيه اي خود با افرادي که در امر درمان شما مشارکت دارند مشورت نماييد. در مطرح کردن مشکلات خود ترديد نکنيد و هر مشکلي که داريد با پزشک متخصص تغذيه و پرستار خود در ميان بگذاريد و اگر سوالي داريد بپرسيد، هر چند که اين سوال و مشکل از نظر شما بي اهميت باشد.

در وقت صرفه جويي نماييد

غذاهايي را انتخاب کنيد که تهيه آنها احتياج به وقت و زحمت زيادي نداشته باشد به خصوص اگر تنها زندگي مي کنيد يا مجبور هستيد شخصا غذاي خود را تهيه نماييد غذاهايي را انتخاب نماييد، که سريعا پخته مي شوند. از غذاهاي آماده يا نيمه آماده خريداري نماييد. سوپهاي آماده اگر با شير، کره و آب ميوه مصرف شوند از نظر تغذيه اي مفيد هستند. ما در بخش هاي آينده مطالبي در مورد نحوه افزايش پروتئين و انرژي غذاها براي شما عنوان خواهيم کرد.

از خوردن غذاهايي که براي شما جالب نيست اجتناب کنيد برخي بيماران از احساس ناراحتي بعد از خوردن بعضي غذاها شکايت مي کنند. و بعضي از غذاها براي آنها مزه خوبي ندارد يا خوردن بعضي ديگر در آنها ايجاد نفخ و گاز مي کند توصيه ما اين است که اگر غذايي براي شما ايجاد ناراحتي مي کند از خوردن آنها پرهيز کنيد، خوشبختانه غذاها بسياز متنوع هستند. مهم اين است که شما غذاهاي مفيد و ضروري براي بدن خود را بشناسيد و از بين آنها هر کدام که براي شما مطبوع هستند و ايجاد ناراحتي نمي کنند انتخاب و مصرف نماييد.

مشکلات عمومي غذايي

کاهش اشتها و کم شدن وزن بدن يک مشکل عمومي و مشترک در بين مبتلايان به بيماريهاي سخت و مزمن مي باشد عده اي نوع درمان مانند مصرف آنتي بيوتيک ها، اشعه درماني و شيمي درماني را علت اين مشکلات مي دانند ، اما اين مشکلات در بعضي از افراد که تحت اينگونه درمان ها نيستند نيز مشاهده مي شود، علت دقيق اين عارضه روشن نيست . شايد بيماري، درد، خستگي، هيجان يا افسردگي و شايد ترکيبي از همه اين مسائل دليل آن باشد. برخي از بيماران به طور متناوب به بي اشتهايي دچار مي شوند. عده اي مي گويند که واقعا احساس گرسنگي نمي کنند. عده اي علت کم غذا خوردن را عدم احساس گرسنگي يا خوش طعم نبودن غذا ذکز مي کنند و يا در دهان و يا روي زبان خود طعم فلزات را احساس مي کنند و يا خيلي زود احساس سيري مي نمايند.

براي رفع مشکلات غذايي خود به توصيه هاي زير توجه فرماييد

اگر بي اشتها هستيد سعي کنيد در هر وعده غذاي مختصري ميل نماييد، در عوض تعداد دفعات غذايي خود را زياد کنيد. ما معمولا در سه وعده صبحانه، ناهار و شام غذا مي خوريم، اگر در هر وعده نمي توانيد غذاي کافي ميل نماييد مي توانيد علاوه بر وعده هاي سه گانه فوق در ساعات 10 صبح، 4 الي 5 بعد از ظهر و قبل از خواب غذاهاي مختصري ميل مي نماييد. به خصوص اگر شام را زود ميل مي کنيد، حتما قبل از خواب يک خوراکي مختصر ميل نماييد.

اگر از منزل بيرون مي رويد سعي کنيد يک خوراکي مختصر همراه خود داشته باشيد. تجربه نشان داده است که وقتي غذايي در دسترس باشد اشتهاي بيشتري براي خوردن پيدا مي کنيد. وقتي شما بي اشتها و سير هستيد براي خوردن بعضي از غذاها تمايل داريد. از اين احساس خود استفاده نموده غذاي مورد علاقه خود را تهيه و ميل نماييد.

بدن شما به پروتئين بيشتري احتياج دارد، شما مي توانيد مقدار پروتئين غذاي خود را زيادتر کنيد در حالي که غذاي شما کم حجم تر يا مختصرتر باشد. براي اطلاع بيشتر در اين مورد به بخش هاي بعدي کتاب مراجعه نماييد.

جهت ايجاد اشتها براي غذا خوردن مي توانيد به کمک ادويه هايي که طعم و عطر آنها را دوست داريد غذاهاي خود را خوش طعم و معطر و اشتها انگيز نماييد.

زيبايي و شکل ظاهري غذا در ايجاد اشتها اثر زيادي دارد، شما براي زيبا نمودن غذاي خود از حلقه هاي گوجه فرنگي، پرتغال، ليموترش، تربچه، جعفري و ساير سبزي ها و ميوه ها استفاده نماييد. در ضمن اين مواد که براي زيبا نمودن غذاهاي خود به کار مي بريد مي توانند به تامين ويتامين ها و مواد معدني ضروري براي بدن شما کمک نمايد.

سعي کنيد در محيطي که دوست داريد و با افرادي که از مصاحبت آنها لذت مي بريد غذا ميل نماييد. بعضي از مردم دوست دارند هنگام غذا خوردن به موزيکي آرام و شاد گوش دهند. شما هم مي توانيد اين عمل را آزمايش کنيد.

مصرف اغذيه تکراري موجب بي اشتهايي در شما مي شود، پس سعي کنيد با تنوع در غذا اشتهاي خود را افزايش دهيد. مفهوم تنوع در مصرف، غذاهايي نيست که تهيه آنها زحمت و وقت زيادي مي برد يا احتياج به هزينه زيادي دارد. بلکه با کمي ذوق و سليقه مي توان به کمک مواد غذايي ساده در ندع غذاها تنوع ايجاد نمود. در ايجاد تنوع غذايي مي توان از جداول جانشيني غذا در اين کتاب استفاده کرد. اين جداول غذاها و مواد خوراکي ارزان ولي پرمحتوا را به شما معرفي مي کند.

گاهي تغيير ظروف غذاخوري يا تغيير در لوازم و محلي که در آنجا غذا مي خوريد موجب اشتهاي بيشتري براي غذا خوردن مي شود.

گاهي غذا خوردن در رستوران به ايجاد روحيه و اشتها براي غذا خوردن کمک مي نمايد.

آيا بعضي از غذاها براي شما تغيير کرده است؟

بعضي از افراد در دهان خود احساس طعم تلخ يا فلزي مي کنند. عده اي نيز به گونه اي احساس بي حسي مي نمايند. برخي از طعم گوشتهاي قرمز خوششان نمي آيد. و يا مي گويند که تحمل طعم شيرين برايشان مشکل است و يا طعم تلخ غذاها برايشان شديدتر است در صورتي که شما نيز با اينگونه تغييرات در ذائقه خود مواجه هستيد، به توصيه هاي زير عمل نماييد:

اگر طعم گوشتهاتي قرمز براي شما جالب نيست مي توانيد به جاي گوشت قرمز از گوشت مرغ و ماهي استفاده نماييد و اگر از طعم اين نوع گوشتها نيز خوشتان نمي آيد، مي توانيد پروتئين مورد نياز بدن خود را به وسيله استفاده از تخم مرغ، شير، پنير تامين نماييد.

براي خوش طعم کردن غذاهاي خود از ادويه ها، پياز، سبزي هاي معطر، عرق نعنا و غيره استفاده نماييد.

اگر اشکالي در دهان و يا گلوي خود نداريد از غذاهاي تند و ترش استفاده نماييد. آب پرتغال و آب ليمو براي شما مي تواند موثر باشد.

طعم بعضي از غذاها اگر سرد باشد بهتر خواهد شد. شما هم طعم غذاهاي سرد را امتحان کنيد.

براي برطرف کردن طعم نامطبوع دهان خود مي توانيد از مايعات بيشتر مانند آب، چاي، ميوه و آب نبات استفاده نماييد.

گاهي طعم بد دهان مربوط به اشکال در دندانها مي باشد، اگر از سلامت دندانهاي خود مطمئن نيستيد به دندانپزشک مراجعه نماييد ضمنا در مورد روش صحيح مسواک زدن و بهداشت دهان و دندان به شما کمک خواهد نمود.

آيا بعد از صرف يک غذاي مختصر احساس سنگيني مي کنيد؟

بسياري از مردم اظهار مي دارند که بعد از صرف يک غذاي مختصر احساس سنگيني و پري شديد مي کنند. در صورتي که شما نيز چنين مشکلي داريد به توصيه هاي زير عمل نماييد.

کمتر از حد معمول غذا بخوريد و از غذاهاي مختصر ولي مغذي استفاده کنيد.

به آرامي غذا بخوريد و آن را خوب بجويد، در اين حالت از پر شدن سريع معده شما جلوگيري مي شود.

از غذاهاي خيلي چرب، کره و سس هاي چرب کمتر مصرف نماييد.

از مايعات غني از مواد غذايي مانند شير، دوغ و آب ميوه استفاده نماييد.

حجم آب و نوشابه هايي که همراه غذا مي آشاميد بايد محدود باشد مايعات و آب را يک تا دو ساعت بعداز غذا بياشاميد.

آيا شما حالت تهوع و استفراغ داريد؟

گاهي در بيماران حالت تهوع و استفراغ پيدا مي شود. علل مختلفي مي توانند موجب بروز اين حالت بشوند. گاهي اين حالت بستگي به ضعف عمومي يا روش هاي درماني دارد. گزارشات حاکي از آن است که بعد از شيمي درماني و يا اشعه درماني برخي از بيماران دچار حالت تهوع و استفراغ مي شوند. اما بيشتر بيماراني که ما با آنها صحبت کرديم هرگز چنين مشکلي نداشتند و فقط تعداد معدودي از آنها به طور اتفاقي در طول مدت درمان دچار اين مشکل شده بودند. به نظر مي رسد که فقط تعداد معدودي از بيماران دچار مشکل مي گردند.

در صورتي که مبتلا به حالت تهوع و استفراغ هستيد به توصيه هاي زير عمل نماييد :

مشکل خود را با پزشک معالج خود در ميان بگذاريد. وي در صورتي که لازم باشد داروي ضد تهوع و استفراغ براي شما تجويز خواهد نمود. اين داروها معمولا نيم تا يک ساعت قبل از خوردن غذا بايد مصرف شوند.

از غذاهاي پروتئيني که چربي آنها کمتر است استفاده کنيد. گوشتهايي را که دوست داريد به صورت آب پز يا کباب استفاده نماييد، زيرا غذاهاي کم چرب زودتر هضم مي شوند و سريع تر از معده عبور مي کنند. اگر از غذاهاي پروتئيني کم چرب استفاده مي نماييد، مطمئن باشيد که احتياجات بدن شما به کالري و پروتئين در حدي که به آنها نياز داريد تامين مي شود.

اگر پزشک شما را از مصرف نمک منع نکرده است، از غذاهاي نمکدار استفاده نماييد. پنير غذاي پروتئيني مناسبي است که مقدار قابل توجهي نمک دارد.

اگر خوراکي هاي شيرين در شما حالت تهوع ايجاد مي نمايد از مصرف آنها پرهيز نماييد.

در هنگام صبح از غذاهاي خشک( غير آبکي) مانند نان برشته، نان سوخاري، بيسکويت و يا نان روغني استفاده نماييد و در نوشيدن چاي، شير و مايعات رعايت اعتدال را بنماييد.

در صورتي که طعم و مزه بعضي از غذاها موجب حالت تهوع در شما مي شود، از مصزف اين غذاها خودداري نماييد.

اگر در ساعت مشخصي در روز حالت تهعو و استفراغ داريد، برنامه غذايي خود را طوري تنظيم نماييد که در حوالي آن ساعت غذايي مصرف ننماييد. از نوشيدن مايعات همراه با غذا خودداري نماييد. سعي کنيد مايعات را نيم تا يک ساعت قبل از غذا صرف نماييد آب و نوشيدني ها را سرد و به کمک ني و به آرامي صرف نماييد. بعد از خوردن غذا بلافاصله دراز نکشيد. البته استراحت بعد از غذا مفيد است. زيرا فعاليت باعث کند شده هضم غذا و افزايش ناراحتي مي شود. اگر احساس کرديد بعد از غذا خوردن احتياج به استراحت داريد، بنشينيد و اگر احتياج به دراز کشيدن داريد، بالشي انتخاب کنيد که سر شما به اندازه ده سانتيمتر بالاتر از پاي شما قرار گيرد.

بعضي اوقات لباس گشاد و هواي تازه در بهبود حال شما موثر است.

اگر قبل از تهوع و استفراغ دچار درد در ناحيه شکم مي شويد و ممکن است اين مشکلات در رابطه با تهوع و استفراغ شما باشند، با پزشک خود تماس بگيريد و مشکل خود را با او در ميان بگذاريد.

آيا بوي غذاها در شما ايجاد حالت تهوع مي کند؟

بعضي از افراد اظهار مي دارند که حتي بوي غذا ها در هنگام طبخ در آنها ايجاد حالت تهوع مي کند. براي رفع اين مشکل رههاي متعددي وجود دارد.

بگذاريد شخص ديگري غذا را طبخ نمايد و موقع طبخ غذا سعي کنيد در اتاق ديگري باشيد و حتي الا مکان دور از محل طبخ قرار گيريد.

از غذاها و نوشيدني هايي که در شما حالت تهوع و استفراغ ايجاد مي کند، مانند قهوه سرخ شده و غذاهاي چرب و سرخ کرده که بيشتر از ساير غذاها در ايجاد تهوع موثر است، به خصوص در هنگام خواب اجتناب نماييد.

از غذاهايي که آماده هستند و يا با مختصر حرارتي گرم و آماده مي شوند و يا از غذاهايي که احتياج به پختن ندارند استفاده نماييد.

مشکلات دهان و گلو

سطخ دهان و گلو در مقايسه با ساير قسمتهاي بدن از حسايت بيشتري برخوردار است عده اي از بيماران به خصوص آنهايي که مورد شيمي درماني و يا اشعه درماني قرار مي گيرند اغلب با مشکل درد در اين ناحيه مواجه هستند. به نظر مي رسد که اين مشکلات مستقيما در رابطه با درمان آنها باشد. جراحي در ناحيه سر و گردن باعث ايجاد مشکلاتي در جويدن و بلع غذا مي گردد. به خاطر داشته باشيد که قسمتي از اين مشکلات بستگي به نوع و نحوه خوردن و نوشيدن مايعات دارد. اگر با چنين مشکلاتي مواجه هستيد به توصيه هاي زير توجه فرماييد :

اگر سطح دهان و گلوي شما درد ناک مي باشد، يا در جويدن و بلع غذا با مشکل مواجه هستيد، مشکل خود را با پزشک در ميان بگذاريد.

اگر احساس خشکي در دهان مي کنيد، از پزش ک خود سوال نماييد که آيا اين حالت عارضه دارويي که مصرف مي کنيد مي باشد يا علت ديگري دارد؟

اگر زبان، دهان و يا گلوي شما خشک است و يا در اين نواحي زخم وجود دارد و يا احساس درد مي کنيد، فقط به دستورات پزشک معالج و پرستار خود عمل نماييد.

اگر جويدن و بلع غذا به علت وجود زخم و يا خشکي دهان براي شما مشکل است به توصيه هاي زير توجه نماييد :

براي رفع خشکي دهان و ترشح بزاق بهختر است با پزشک مشورت کنيد.

غذاهاي نرم را امتحان نماييد. غذاهي مورد علاقه خود را انتخاب کنيد و آنها را به شکل نرم درآورده ميل نماييد.

براي نرم کردن غذاها از چرخ گوشت يا مخلوط کن و يا رنده استفاده نماييد.

اگر سوپ سبزيجات را دوست داريد، ابتدا سوپ را بپزيد، سپس آن را به شکل نرم درآوريد. توجه داشته باشيد که مزه غذاهايي که ابتدا پخته شوند و بعد نرم شوند بهتر است. ضمنا، له کردن غذاهاي پخته شده آسانتر است.

گوشت را قبل از پختن به تکه هاي کوچک تقسيم کنيد و سپس به آنها ادويه اضافه کنيد و به شکل دلخواه خود بپزيد. اين عمل به له کردن غذا کمک مي کند.

براي نرم شدن غذاها مي توانيد از کره و يا سس هاي خانگي استفاده نماييد.

موادي را که به آساني مي توان به شکل نرم در آورد انتخاب کنيد. مانند سيب زمسنس و تخم مرغ آب پز، پنير، ماکاروني، آرد غلات، ژلاتين، ماست، شير و خامه براي نرم کردن غذاها بسيار مفيد هستند.

مي توانيد به کمک گوشت و ساير مواد تاس کباب و انواع خوراک و خورشت را تهيه نماييد. بعد از پختن آنها را له کنيد، براي نرم تر شدن اين غذاها از مقدار بيشتري آب استفاده نماييد.

از غذاهاي خيلي شور و غذاهاي بسيار ترش استفاده ننمايند.

از ادويه هاي تند مانند پودر فلفل، جوز هندي و از سير و پياز و همچنين مواد سفت و خشن مانند سبزيجات خام و مواد سبوس دار خودداري نماييد.

غذاها را به صورت ولرم و يا سرد ميل نماييد و ازصرف غذاهاي خيلي گرم خودداري نماييد.

از مصرف غذاهاي خشک و سخت مانند نان تست خودداري کنيد. مگر آنکه آنها را به صورت مناسب و قابل تحمل درآوريد. زيرا اين قبيل غذاهاي سخت موجب خراشيدن بافت هاي حساس در دهان و گلو مي شوند.

عدهخ اي با خوردن غذاهاي سرد احساس تسکين مي کنند. اگر اين حالت در مورد شما نيز صادق است، بستني يا شير و دوغ خنک مصزف نماييد و يا مي توانيد به وسيله شير و آب ميوه هاي شيرين بستني يخي درست کنيد و ميل نماييد.

براي نرم شدن بعضي از مواد خوراکي مي توانيد آنها را در چاي، قهوه، شيرکاکائو و يا آشاميدني هاي ديگر بخيسانيد.

عده اي از آب مرکبات و يا گوجه فرنگي استفاده مي کنند، مي توانيد از ميوه هايي مانند موز و گلابي کاملا رسيده و يا کمپوت هاي ميوه هاي شيرين مانند آلو، زرد آلو، هلو که راحت تر جويده مي شوند و يا به سهولت مي توان آنها را له نمود استفاده کنيد.

گاهي اگر سر را به طرف عقب يا جلو حرکت دهيم، عمل جويدن آسانتر انجام مي شود شما اين کار را امتحان کنيد و در وضعيتي که احساس مي کنيد جويدن راحت تر است سر خودرا قرار دهيد.

براي آشاميدن و خوردن مايعات و غذاهاي نرم شده، از ني و ليوان استفاده کنيد و از قاشق استفاده نکنيد.

دود سيگارر و مشروبات الکلي نيز موجب تحريک مخاط دهان و گلو مي شوند. اگر به ا ين مواد اعتياد داريد، براي ترک آنها به توصيه هاي پزشک خود توجه نماييد.

اگر هواي داخل منزل شما خشک است، از قرار دادن کتري يا وسيله مناسبي براي مرطوب نمودن هوا استفاده نماييد. البته استفاده از دستگاه بخور برقي ترجيح دارد زيرا موجب آلوده شدن هواي اطاق با گازهاي سمي نمي شود.

براي مرطوب کردن سطح هاي دهان و گلوي خود و همچنين شستن باقي مانده غذا و برطرف کردن عوامل تحريک کننده، دهان خودرا با آب بشوييد.

توصيه هاي تغذيه اي مي تواند در جهت افزايش کالري و مواد مغذي بخ شما کمک کند، براي بهره گيري از اين توصيه ها به بخش بعد مراجعه نماييد.

احساس خستگي

برخي از افراد از داشتن احساس خستگي شکايت مي کنند، البته اين احساس در برخي از بيماران به خصوص به دنبال يک عمل جراحي طبيعي است زيرا بدن آنها در حالت بازسازي قرار دارد افرادي که مورد شيمي درماني يا اشعه درماني قرار دارند نيز گاهي اخساس خستگي مي نمايند. اين حالت به خاطر آن است که عضلات آنها به حالت اوليه برگردد و اين افراد احتياج به استراحت بيشتر و تغذيه مناسب دارند، اگر شما دچار اين نوع خستگي هستيد ممکن است ميل و اشتهاي کافي براي غذا خوردن نداشته باشيد. در چنين حالاتي پيشنهاد مي شود که ابتدا از يک نوشيدني مختصر استفاده نماييد و سپس غذاي خود را بخوريد در صورتي که در حرکت و فعاليت بدني مشکلي نداريد و از آن منع نشده ايد سعي کنيد بين وعده هاي غذايي فعاليت بدني مناسبي داشته باشيد و حداقل يک پياده روي مختصري انجام دهيد. زيرا ثابت شده که فعاليت بدني در بالا رفتن مقاومت بدن و سرعت بهبود و رفع خستگي ناشي از بيماري بسيارموثر است.

زماني که احساس خستگي زيادي داريد براي تغذيه خود چه مي کنيد؟

مسلم است براي فردي که شديدا احساس خستگي مي کند تهيه و آماده کردن غذا مشکل تر از خوردن آن مي باشد. در صورتي که شما مجبور هستيد شخصا غذاي خود را تهيه نماييد سعي کنيد بيشتر از غذاهايي که حاضر کردن آنها راحت تر است استفاده نماييد.

سوپ هاي آماده وقتي با گوشت تازه مرغ يا ماهي مخلوط شوند و در کنار آن ميوه ها و يا آب ميوه تازه يا کنسرو شده و لبنيات مانند شير و ماست و پنير باشد يک وعده غذاي خوب و کامل را شامل مي گردد.

اگراحساس ضعف و خستگي شما مربوط به دوران بعد از عمل جراحي يا درمان است به تدريج نيرو و سلامت خود را به دست مي آوريد. در چنين مواردي سعي کنيد در ابتدا با غذاهايي که پروتئين کمي دارند و مايع و رقيق هستند و راحت تر هضم مي شوند تغذيه خود را شروع کنيد و سپس تدريجا به صورت عادي و معمولي در آوريد. براي اطلاع بيشتر در مورد رژيم غذايي بعد از عمل جراحي به بخش هاي بعدي مراجعه نماييد.

اگر شما متوجه شده ايد که در چه ساعاتي بيشتر احساس خستگي مي کنيد، مثلا بعد از شيمي درماني، اشعه درماني و غيره، سعي کنيد زمان غذا خوردن را کمي به عقب بيندازيد.

پيشنهاد کمک از طرف دوستان و اطرافيان خود را بپذيريد و احتياجات خود را به آنها بگوييد و مانع کمک آنها نشويد و توصيه هاي آنها را قبول کنيد، زيرا آنها علاقه مند هستند که براي شما کاري انجام دهند، به خصوص اگر تنها زندگي مي کنيد در مورد خريد و تهيه غذا و شستن ظروف از ديگران کمک بگيريد. يا از ظروف يک بار مصرف استفاده نماييد.

غذاهايي را انتخاب نماييد که ساير افراد خانواده هم مي توانند استفاده نمايند، در صورتي که غذاي شما از نظر ميزان نمک يا چاشني ها با سايرين تفاوت دارد، اين مواد را در انتهاي پخت و جدا نمودن غذا ي خود اضافه نماييد.

غذاهايي راکه به عنوان تعارف براي شما مي آورند اگر با نوع رژيم غذايي شما مغايرتي ندارند بپذيرند، يا ليستي از غذاهاي مناسب را براي خود تهيه نماييد.

اگر صبح بعد از بيدار شدن و يا به علت خوب نخوابيدن در شب احساس خستگي مي کنيد مشکل خود را با پزشک در ميان بگذاريد و به توصيه هاي او عمل نمايد و هرگز خود سرانه از قرص هاي خواب آور استفاده ننماييد.

اسهال، يبوست، نفخ و ترش کردن

براي بروز هر يک از اين مشکلات علل متعددي وجود دارد. بيماري هاي مربوط به لوزالمعده و اشعه درماني در ناحيه بالاي شکم ممکن است بر روي قدرت جذب و دفع غذا در دستگاه گوارش و عمل طبيعي آن اثر بگذارد. بعضي از داروها از جمله داروهاي مسکن داروهاي آرام بخش غالبا موجب کند کند شده حرکات روده مي شوند و باعث بروز يبوست مي گردند، برخي داروها و يا اشعه ممکن است موجب سوزش و تحريک روده و يا کاهش حرکات روده و باعث يبوست و يا برعکس افزايش حرکات روده و باعث اسهال شوند. موادي که براي درمان به کار مي روند و کاهش فعاليت هاي بدن، موجب گاز و احساس نفخ مي گردند اسهال و به هم خوردن وضعيت مزاجي نيز مي تواند ناشي از درمان باشد. قسمتي از روده که موجب هضم لاکتوز( قند موجود در شير) مي شود ممکن است دچار عارضه باشد و در نتيجه در صورتي که چنين فردي شير مصرف نمايد مبتلا به اسهال مي شود و مجبور مي شود که شير و غذاهاي حاوي شير را براي مدتي از رژيم غذايي خود حذف نمايد تا درمان بيماري به پايان رشد.

آيا شما تاکنون به اسهال مبتلا شده ايد يا احساس مبتلا شدن به آن را داريد؟ در اين صورت به توصيه هاي زير توجه نماييد :

از مواد غذايي حاوي الياف گياهي کمتر مصرف کنيد. الياف( مانند سلولز) ترکيباتي هستند که در سبزي ها و ميوه هاي خام، پوسته غلات و حبوبات به وفور يافت مي شوند اين الياف در دستگاه گوارشي انسان هضم نمي شوند و وجود آن در غذاها موجب مي شود که غذاها از روزده ها به سرعت عبور نمايد. اگر روده هاي فردي تحت اشعه درماني باشد حتي يک رژيم غذايي با فيبر متوسط مي تواند براي او زياد باشد. به همين علت توصيه مي شود که اين بيماران از خوردن ميوه ها و سبزي هاي خام، سير، پياز، نان با سبوس، حبوبات و غلات موقتا پرهيز نمايند.

پتاسيم يکي از عناصر مهم مي باشد که در بدن انسان وجود دارد. در اثر ابتلا به اسهال اين عنصر بيش از حد طبيعي از بدن دفع مي شود. بنا براين در مواقع ابتلا به اسهال لازم است از مواد غذايي که پتاسيم آنها زيادتر است استفاده کنيد مانند موز، آب انواع ميوه ها، سيب زميني، ماهي و ساير انواع گوشت. در صورت عدم توانايي در استفاده از اين مواد با پزشک خود صحبت کنيد، در صورتي که لازم بداند براي شما داروهاي حاوي پتاسيم تجويز خواهد کرد.

در صورتي که دچار انقباضات شکم هستيد از خوردن موادي که باعث ايجاد گاز و يا انقباض شکم مي گردد مانند نوشابه هاي گاز دار، ماءالشعير، حبوبات، کلم، سير، غذاهاي خيلي شيرين و پر ادويه در شما مشکل ايجاد مي کند از خوردن آنها خودداري نماييد.

به جاي نوشيدن آي همراه غذا سعي کنيد آب را در بين وعده هاي غذا بنوشيد. در صورت ابتلا به اسهال مايعات بيشتري بياشاميد تا آب و املاح دفع شده از بدن شما جبران گردد. بيشتر از آب ميوه هاي مناسب استفاده کنيد و از مصرف شير و لبنيات تا برطرف شده اسهال خودداري نماييد.

اگر اسهال شما ادامه يافت و يا در مدفوع خود خون مشاهده نموديد حتما با پزشک خود تماس بگيريد و او را در جريان مشکل خود قرار دهيد.

آيا شما مبتلا به يبوست هستيد. يا مدفوع شما سفت است و دفع آن در شما با مشکل انجام مي شود؟

ممکن است يبوست به علت ابتلا به بيماري هاي مختلف به وجود آيد. ممکن است ناشي از مصرف بعضي از داروها باشد، ممکن است ناشي از خوردن غذاهاي نرم و مايع باشد. در هر صورت براي درمان يبوست خود در صورتي که پزشک شما دستور خاصي نداده است به توصيه هاي زير عمل نماييد.

غذاهاي شما بايد شامل موادي که به حرکات روده کمک مي کند مانند انواع مختلف سبزي و ميوه هاي تازه و يا خشک و نان با سبوس باشد در اين مواد مقادير قابل توجهي مواد ليفي وجود دارد. سعي کنيد حداقل روزي 2 بار ميوه ميل نماييد اگر از نظر جويدن و يا بلع دچار مشکل هستيد، سعي کنيد اين مواد را له کنيد و يا در مخلوط کن به شکل نرم درآوريد.

مي توانيد روزي يک يا دو قاشق سبوس به غذاهاي خود اضافه کنيد. سبوس را مي توان در موقع پختن سوپ، تخم مرغ و يا ساير غذاها استفاده نماييد و يا به صورت خام مصرف کنيد.

سعي کنيد روزي 8 تا 10 ليوان آب و مايعات بنوشيد. مايعات گرم معمولا بيشتر موجب تحريک روده ها مي شوند.

بعضي از افراد براي بيرطرف نمودن يبوست از آلوي خيسانده و آب آن و آب ليمو شيرين استفاده مي کنند. شما هم مي توانيد اين مواد را مصرف و اثر آنها را آزمايش نماييد.

فعاليت بدني سبک و پياده روي در در محيط باز و يا حداقل راه رفتن در اتاق مي تواند در رفع يبوست موثر باشد، برعکس استراحت بيش از حد در بستر يا نشستن و بي حرکتي موجب تشديد حالت يبوست مي گردد.

در صورتي که بخواهيد از داروهاي نرم کننده و يا ملين استفاده کنيد، بهتر است قبلا با پزشک خود مشورت نماييد